Gói thầu VACS, NCS: Cạnh tranh mờ nhạt, tiết kiệm 0,42%

Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, việc Công ty TNHH TM và DV Công nghệ Môi trường (Công nghệ Môi trường) đạt tỷ lệ trúng thầu 100% tại VACS và NCS (như đã phân tích ở các kỳ trước) đi kèm với những kịch bản đấu thầu có tính cạnh tranh không cao.

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành được xây dựng trên nền tảng cốt lõi là bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, việc áp dụng trên thực tế tại một số gói thầu do VACS và NCS làm chủ đầu tư đang cho thấy những dấu hiệu cần được xem xét.

Kịch bản 1: Đấu thầu rộng rãi... một mình một ngựa

Một trong ba gói thầu mà Công nghệ Môi trường trúng tại VACS trong tháng 10/2025 là Gói thầu "Lựa chọn nhà thầu cung cấp các máy móc thiết bị lẻ khác" (Mã TBMT: IB2500403216).

Gói thầu này được VACS phê duyệt KHLCNT tại Quyết định 394/QĐ-VACS ngày 10/09/2025, áp dụng hình thức Đấu thầu rộng rãi trong nước qua mạng. Mục tiêu của đấu thầu rộng rãi, như quy định tại Điều 21 Luật Đấu thầu, là "không hạn chế số lượng nhà thầu tham dự" để tăng tính cạnh tranh.

Tuy nhiên, theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 329/2025/BC-ĐT ngày 01/10/2025 do Tổ chuyên gia (Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Hưng Long) lập, tại thời điểm đóng thầu, chỉ có duy nhất 01 nhà thầu nộp E-HSDT là Công ty Công nghệ Môi trường.

Vì là nhà thầu duy nhất, tổ chuyên gia chỉ cần đánh giá E-HSDT của Công nghệ Môi trường. Kết quả, nhà thầu này được đánh giá "Đạt" ở tất cả các bước: Tính hợp lệ, Năng lực và kinh nghiệm, Kỹ thuật.

Với giá dự thầu 905.300.000 đồng, Công nghệ Môi trường được kiến nghị trúng thầu. Ngày 15/10/2025, VACS đã ban hành Quyết định 464/QĐ-VACS phê duyệt kết quả này.

Mặc dù quy trình không sai (Luật Đấu thầu vẫn cho phép mở thầu khi chỉ có 1 nhà thầu tham gia), việc một gói thầu đấu thầu rộng rãi nhưng không thu hút thêm được bất kỳ nhà thầu nào khác tham dự đặt ra câu hỏi về tính phổ biến của các thiết bị (nồi hấp tiệt trùng, máy đóng gói bánh mì, tủ hấp cơm, máy xay thịt) hoặc về các tiêu chí trong E-HSMT.

Kịch bản 2: Ba nhà thầu tham dự, hai nhà thầu "rụng" kỹ thuật, tiết kiệm 0,42%

Kịch bản này diễn ra tại Gói thầu "Đầu tư trang thiết bị bếp" (Mã TBMT: IB2400430364) do Công ty Cổ phần Suất ăn Hàng không Nội Bài (NCS) làm chủ đầu tư năm 2024.

Gói thầu áp dụng hình thức Chào hàng cạnh tranh (vốn là hình thức rút gọn của đấu thầu rộng rãi), thu hút 3 nhà thầu tham gia. Điều đáng nói, Công nghệ Môi trường là nhà thầu có giá dự thầu cao nhất trong cả ba, với mức giá 3.750.000.000 đồng. Hai đối thủ còn lại chào giá thấp hơn đáng kể:

• United Vision: 3.403.295.960 đồng (thấp hơn Entech 347 triệu).
• Toàn Thắng: 3.569.650.000 đồng (thấp hơn Entech 180 triệu).

Tưởng chừng cuộc đua về giá sẽ mang lại lợi ích cho chủ đầu tư, thì cả hai nhà thầu giá thấp đều bị loại vì không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.

Theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 01/BCĐG-TCG, cả United Vision và Toàn Thắng đều bị đánh giá "Không đạt" khi chào hàng loạt thiết bị có thông số kỹ thuật không phù hợp với E-HSMT. Ví dụ, cả hai nhà thầu này đều chào "Máy bơm nhân bánh đa năng" có dung tích phễu 15 lít, trong khi E-HSMT yêu cầu "đến 20 lít". Tương tự, "Máy xay súp công nghiệp" cả hai chào thầu đều không đạt về kích thước, dung tích, công suất hoặc tốc độ.

Việc cả hai đối thủ cùng trượt hàng loạt tiêu chí kỹ thuật đã mở đường cho Công nghệ Môi trường - nhà thầu duy nhất "Đạt" kỹ thuật - được đề nghị trúng thầu.

Kết quả, NCS phê duyệt cho Công nghệ Môi trường trúng thầu với giá bằng đúng giá chào (3,75 tỷ đồng), khiến tỷ lệ tiết kiệm của gói thầu (so với giá 3,766 tỷ đồng) chỉ đạt 0,42%.

Một kịch bản tương tự cũng diễn ra ở 2/3 gói thầu mà Công nghệ Môi trường trúng tại VACS năm 2025 (gói "máy giặt khăn" và "thiết bị bếp GĐ 1"), khi các đối thủ cạnh tranh đều bị loại vì lý do kỹ thuật.

Việc nhà thầu chào giá cao nhất liên tiếp trúng thầu sau khi các đối thủ giá thấp hơn bị loại vì kỹ thuật là một dấu hiệu cho thấy các tiêu chí kỹ thuật trong E-HSMT đóng vai trò then chốt trong việc quyết định thắng - thua.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 5:] Đấu thầu tại VACS, NCS: Cần minh bạch để tăng hiệu quả kinh tế