Gói thầu hơn 11 tỷ ở Cần Thơ: Vì sao chỉ một nhà thầu duy nhất "về đích"?

 Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) khu vực Cờ Đỏ đã hoàn tất quá trình lựa chọn nhà thầu cho gói thầu Thi công xây dựng thuộc dự án Đường GTNT tuyến Kênh KH3 (Bên phải). Theo đó, Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Xuân Anh đã là đơn vị duy nhất tham gia và trúng thầu với giá trị gần 10,7 tỷ đồng. Diễn biến này đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh trong đấu thầu, cũng như "hồ sơ năng lực" của nhà thầu này.

Công ty Xuân Anh "một mình một ngựa" trúng thầu sát giá

 Theo Quyết định số 10/QĐ-BQLDA do ông Từ Nguyễn Duy Tân, Giám đốc Ban QLDA ĐTXD khu vực Cờ Đỏ ký ngày 20/08/2025, Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Xuân Anh (MST: 1800646813) đã được phê duyệt trúng gói thầu Thi công xây dựng (Mã TBMT: IB2500253054).

Gói thầu có giá trị được duyệt là 11.110.819.451 đồng, thuộc dự án Đường GTNT tuyến Kênh KH3 (Bên phải), xã Thới Đông, huyện Cờ Đỏ, TP. Cần Thơ (cũ), sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Giá trúng thầu của Công ty Xây dựng Xuân Anh là 10.689.999.999 đồng, chỉ thấp hơn giá gói thầu khoảng 420 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước đạt 3,8%. Thời gian thực hiện hợp đồng là 240 ngày.

Theo Biên bản mở thầu ngày 26/06/2025, Công ty Xây dựng Xuân Anh là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT). Báo cáo đánh giá E-HSDT số 37/2025/BCĐT-ABC ngày 30/06/2025 của đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Tư vấn Tổng hợp ABC cũng cho thấy, nhà thầu này đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về tính hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật.

Việc một gói thầu xây lắp quy mô hơn 11 tỷ đồng được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng nhưng chỉ có một nhà thầu tham gia và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm không cao đã làm dấy lên những băn khoăn ban đầu về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của công tác đấu thầu. Năng lực thực sự và lịch sử đấu thầu của Công ty Xây dựng Xuân Anh ra sao?

"Hệ sinh thái" quen thuộc và tần suất trúng thầu dày đặc

Công ty Xây dựng Xuân Anh, có địa chỉ tại số 151/57A, đường Trần Hoàng Na, Phường Tân An, TP. Cần Thơ, do ông Trần Xuân Ninh làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc. Theo dữ liệu, doanh nghiệp này là một "gương mặt" quen thuộc trên thị trường đấu thầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt tại Cần Thơ và Vĩnh Long cũ.

 Tính đến cuối tháng 8/2025, công ty đã tham gia 59 gói thầu, trong đó trúng 36 gói với tổng giá trị hơn 178,6 tỷ đồng. Tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán của doanh nghiệp này là 97,17%, cho thấy mức độ tiết kiệm qua các gói thầu không cao.

Riêng trong năm 2025, hoạt động đấu thầu của Công ty Xây dựng Xuân Anh diễn ra khá sôi động. Doanh nghiệp đã trúng 5 gói thầu với tổng giá trị hơn 25 tỷ đồng, bao gồm:

1. Gói thầu Thi công xây dựng tại Ban QLDA ĐTXD khu vực Cờ Đỏ (giá trúng thầu 10.689.999.999 đồng).

2. Gói thầu Thi công Xây dựng công trình thuộc công trình: "Mở rộng Kho chứa chất thải nguy hại" tại Cảng Hàng không Quốc tế Cần Thơ (giá trúng thầu 143.625.783 đồng).

3. Gói thầu Thi công xây dựng do Công ty TNHH Xây dựng Hưng Đại Thắng mời thầu (giá trúng thầu 2.999.252.569 đồng).

4. Gói thầu Thi công xây dựng Hệ thống đường giao thông – Hệ thống thoát nước tại Ban QLDA ĐTXD khu vực Thốt Nốt (giá trúng thầu 3.369.999.999 đồng).

5. Gói số 1: Thi công xây dựng các hạng mục công trình tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Vũng Liêm (giá trúng thầu 7.879.999.999 đồng).

 Phân tích sâu hơn về lịch sử đấu thầu cho thấy một quy luật đáng chú ý: Công ty Xây dựng Xuân Anh có tỷ lệ trúng thầu rất cao tại một số chủ đầu tư/bên mời thầu cụ thể, hình thành nên các mối quan hệ "sân nhà" quen thuộc.

Điển hình nhất là tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Vũng Liêm (tỉnh Vĩnh Long cũ), Công ty Xây dựng Xuân Anh đã tham gia 9 gói thầu và trúng tuyệt đối cả 9 gói, đạt tỷ lệ 100%. Tương tự, tại Cảng Hàng không Quốc tế Cần Thơ, doanh nghiệp này cũng trúng cả 4/4 gói thầu đã tham gia.

Một điều thú vị là với chính chủ đầu tư Ban QLDA ĐTXD khu vực Cờ Đỏ, trong quá khứ, Công ty Xây dựng Xuân Anh từng tham gia 5 gói thầu nhưng đều thất bại. Việc "đổi vận" ở gói thầu hơn 11 tỷ lần này, trong bối cảnh chỉ có một mình tham dự, là một điểm nhấn đáng suy ngẫm.

Góc nhìn pháp lý: Đảm bảo cạnh tranh là mục tiêu cốt lõi

Luật Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 có hiệu lực từ ngày 01/01/2024, luôn nhấn mạnh các mục tiêu cốt lõi là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc đấu thầu rộng rãi được xem là hình thức chủ đạo để hiện thực hóa các mục tiêu này.

 Tuy nhiên, thực tế một gói thầu đấu thầu rộng rãi chỉ có một nhà thầu tham gia không phải là hiếm. Dù không vi phạm quy định của pháp luật về số lượng nhà thầu tối thiểu, nhưng nó đặt ra câu hỏi về việc quá trình chuẩn bị mời thầu đã thực sự tạo điều kiện tối đa để thu hút các nhà thầu tiềm năng hay chưa.

Chia sẻ về vấn đề này, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long cho biết: "Luật Đấu thầu 22/2023/QH15 và các văn bản sửa đổi, bổ sung như Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15 đã liên tục được hoàn thiện theo hướng tăng cường tính minh bạch và cạnh tranh. Một trong những trách nhiệm quan trọng của chủ đầu tư và bên mời thầu là phải đảm bảo không đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Mặc dù pháp luật không cấm trường hợp chỉ có một nhà thầu tham gia và trúng thầu, nhưng để đảm bảo mục tiêu cao nhất là hiệu quả kinh tế và minh bạch, các chủ đầu tư cần tăng cường công tác giám sát, kiểm tra từ khâu lập hồ sơ mời thầu để đảm bảo các tiêu chí đưa ra là phù hợp, khách quan và không mang tính định hướng, từ đó tạo ra một môi trường cạnh tranh thực sự."

Rõ ràng, việc Công ty Xây dựng Xuân Anh trúng gói thầu Thi công xây dựng tại Ban QLDA ĐTXD khu vực Cờ Đỏ là đúng quy trình. Tuy nhiên, câu chuyện về nhà thầu "một mình một ngựa", tỷ lệ tiết kiệm thấp và lịch sử trúng thầu dày tại một số đơn vị cụ thể cho thấy thị trường đấu thầu vẫn còn nhiều vấn đề cần được tiếp tục theo dõi, phân tích để ngày càng minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả hơn, đảm bảo mỗi đồng vốn ngân sách được sử dụng một cách tối ưu.