Trường Đại học Bách Khoa - ĐHQG Tp. HCM vừa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu thi công xây dựng trị giá hơn 13 tỷ đồng. Đáng chú ý, đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Xây dựng Nova, dù doanh nghiệp này có giá dự thầu cao nhất trong số các nhà thầu tham gia.

Nghịch lý giá cao vẫn "về đích"

Ngày 02/10/2025, ông Mai Thanh Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa - ĐHQG TP HCM, đã ký Quyết định số 3907/QĐ-ĐHBK phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu qua mạng cho Gói thầu "Thi công xây dựng công trình" thuộc dự án Cải tạo, sửa chữa Nhà A1.

Theo đó, Công ty Cổ phần Xây dựng Nova (MST: 0313203167, địa chỉ tại TP.HCM) đã trúng thầu với giá 12.855.797.979 đồng. Giá gói thầu được duyệt trước đó theo Quyết định số 3337/QĐ-ĐHBK ngày 26/08/2025 là 13.051.553.124 đồng. Như vậy, sau đấu thầu, giá trị tiết kiệm cho nguồn vốn (Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp) là 195.755.145 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm khoảng 1,5%.

Dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, tại thời điểm đóng thầu (09:00 ngày 15/09/2025), có 3 nhà thầu đã nộp hồ sơ dự thầu điện tử (E-HSDT), bao gồm:

1. Công ty TNHH MTV Xây dựng và Thương mại Toàn Thịnh: Giá dự thầu 11.911.383.743 đồng.
2. Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Dịch vụ An Lạc Hưng: Giá dự thầu 11.953.234.870 đồng.
3. Công ty Cổ phần Xây dựng Nova: Giá dự thầu 12.855.797.979 đồng.

Rõ ràng, giá dự thầu của Công ty Cổ phần Xây dựng Nova cao hơn nhà thầu có giá thấp nhất tới gần 945 triệu đồng. Tuy nhiên, theo Báo cáo đánh giá E-HSDT số 92/BC-TK do đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Thương mại Thuận Khiêm lập, Công ty Cổ phần Xây dựng Nova vẫn là nhà thầu duy nhất được xếp hạng nhất và đề nghị trúng thầu.

Việc hai nhà thầu có giá cạnh tranh hơn bị loại đặt ra câu hỏi về các tiêu chí đánh giá kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu (E-HSMT) và năng lực thực sự của các bên tham gia.

Năng lực nhà thầu trúng thầu ra sao?

Công ty Cổ phần Xây dựng Nova được thành lập từ tháng 4/2015, hoạt động chính trong lĩnh vực xây lắp. Dữ liệu công khai cho thấy, từ đầu năm 2025 đến nay, công ty này đã tham gia 5 gói thầu, trong đó trúng 2 gói, trượt 2 gói và 1 gói bị hủy, đạt tỷ lệ trúng thầu 40%.

Trước gói thầu tại Trường Đại học Bách Khoa, Công ty Cổ phần Xây dựng Nova cũng vừa được công bố trúng một gói thầu tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực - Agribank vào cuối tháng 9/2025. Hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp này cho thấy sự tham gia khá đều đặn vào các dự án có quy mô khác nhau.

Tuy nhiên, việc một gói thầu có 3 nhà thầu tham gia nhưng kết quả lại chọn ra đơn vị có giá cao nhất với tỷ lệ tiết kiệm "nhỏ giọt" khiến dư luận không khỏi băn khoăn về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế mà hoạt động đấu thầu hướng tới.

Góc nhìn pháp lý về cạnh tranh và hiệu quả kinh tế

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết: "Mục tiêu cốt lõi của Luật Đấu thầu là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc nhà thầu chào giá cao nhất trúng thầu không phải là trường hợp bị cấm, miễn là nhà thầu đó là duy nhất đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật sau khi đánh giá. Tuy nhiên, kịch bản này thường đặt ra nghi vấn về chất lượng của E-HSMT: Liệu các tiêu chí kỹ thuật có quá khắt khe, hoặc có yếu tố định hướng, làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu khác hay không?".

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP luôn nhấn mạnh việc tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn. Tỷ lệ tiết kiệm, dù không phải là yếu tố duy nhất, nhưng là một chỉ số quan trọng phản ánh mức độ cạnh tranh của một cuộc thầu.

Dưới góc độ chuyên gia, ông Nguyễn Quốc Vũ, một chuyên gia về đấu thầu, phân tích: "Một tỷ lệ tiết kiệm chỉ 1.5% là rất thấp. Thông thường, một gói thầu xây lắp được xem là có tính cạnh tranh tốt khi tỷ lệ tiết kiệm đạt từ 5% trở lên. Tỷ lệ thấp có thể do nhiều nguyên nhân: Giá dự toán lập quá sát với giá thị trường, hoặc có sự thiếu cạnh tranh thực sự giữa các nhà thầu. Cần xem xét kỹ lưỡng toàn bộ quy trình, từ khâu lập hồ sơ mời thầu đến khâu đánh giá hồ sơ dự thầu, để đảm bảo không có bất kỳ rào cản nào làm suy giảm tính cạnh tranh".

Để đảm bảo dự án Cải tạo, sửa chữa Nhà A1 tại Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM được thực hiện với chất lượng tốt nhất và hiệu quả kinh tế cao nhất, các cơ quan chức năng cần giám sát chặt chẽ quá trình triển khai hợp đồng, đồng thời làm rõ hơn nữa các cơ sở đánh giá đã dẫn đến kết quả lựa chọn nhà thầu hiện tại, nhằm tăng cường tính minh bạch và củng cố niềm tin của xã hội vào hoạt động đấu thầu.