Gói thầu "Thi công xây dựng và lắp đặt máy móc, thiết bị" (mã TBMT: IB2500397142), thuộc dự án "Đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ công tác đổi mới công nghệ chế biến mủ ly tâm tại NMCB Trung Tâm", đang thu hút sự chú ý của dư luận khi quá trình lựa chọn nhà thầu chỉ ghi nhận duy nhất một đơn vị tham dự và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp.

Gói thầu này do Công ty TNHH Một thành viên Cao su Phú Riềng (trụ sở tại tỉnh Đồng Nai) làm chủ đầu tư, sử dụng nguồn vốn từ Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ. Gói thầu được phê duyệt giá trị 25.210.491.881 đồng và tổ chức theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng.

Hồ sơ mời thầu (E-HSMT) được phê duyệt theo Quyết định số 1319/QĐ-CSPR ngày 18/09/2025.

Theo Biên bản mở thầu ngày 06/10/2025, đến thời điểm đóng thầu, chỉ có duy nhất một nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT) là Liên danh cơ khí cao su. Giá dự thầu của nhà thầu này là 25.156.970.696 đồng, thấp hơn giá gói thầu 53.521.185 đồng.

Báo cáo đánh giá nhà thầu duy nhất thế nào?

Ngày 07/10/2025, Công ty TNHH Tiến Trí (đơn vị tư vấn lập E-HSMT và đánh giá E-HSDT đã ban hành Báo cáo đánh giá E-HSDT số 129/BC-TT.

Theo báo cáo, Tổ chuyên gia (gồm 3 thành viên: Nguyễn Minh Phương - Tổ trưởng, Hoàng Thị Vân Anh - Tổ viên, Trần Quốc Vũ - Tổ viên) đã tiến hành đánh giá nhà thầu duy nhất tham dự là Liên danh Cơ khí Cao su.

Về kết quả đánh giá, Tổ chuyên gia kết luận nhà thầu "Đạt" ở tất cả các bước:

• Tính hợp lệ của E-HSDT: Đạt.
• Kết quả đánh giá về năng lực và kinh nghiệm: Đạt.
• Kết quả đánh giá về kỹ thuật: Đạt.
• Kết quả đánh giá chi tiết nhân sự chủ chốt, thiết bị thi công: Đạt.

Trên cơ sở đó, Tổ chuyên gia kiến nghị Chủ đầu tư (Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng) xem xét, xếp hạng thứ nhất cho Liên danh Cơ khí Cao su và mời nhà thầu vào đối chiếu tài liệu, thương thảo hợp đồng. Báo cáo cũng nhận xét quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu "Đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế".

Ngày 18/10/2025, ông Lê Tiến Vượng – Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng – đã ký Quyết định số 1501/QĐ-CSPR, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu trên.

Theo đó, đơn vị trúng thầu là Liên danh Cơ khí Cao su với giá trúng thầu là 25.156.970.696 đồng. Giá trúng thầu này bằng đúng giá nhà thầu đã chào và chỉ tiết kiệm được 53.521.185 đồng so với giá gói thầu, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,21%.

"Soi" năng lực nhà thầu trúng thầu

Theo tìm hiểu, Liên danh Cơ khí Cao su gồm hai thành viên: Công ty Cổ phần Cơ khí Cao su (thành viên đứng đầu) và Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Nam Long Phát.

Thành viên đứng đầu liên danh là Công ty Cổ phần Cơ khí Cao su (MST: 0300693348), do ông Trần Bá Tước làm Tổng giám đốc. Doanh nghiệp có địa chỉ tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Dữ liệu về hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp này cho thấy một lịch sử trúng thầu đáng chú ý. Tính đến ngày 01/11/2025, Cty CP Cơ khí Cao su đã tham gia 106 gói thầu và trúng 93 gói (tỷ lệ trúng 87,7%).

Đáng chú ý, riêng trong năm 2025, doanh nghiệp đã tham gia 20 gói và trúng 17 gói (tỷ lệ trúng 85%).

Đặc biệt, mối quan hệ giữa Công ty CP Cơ khí Cao su và Chủ đầu tư (Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng) cho thấy sự "quen mặt" rõ rệt. Thống kê chỉ ra Công ty CP Cơ khí Cao su đã tham gia 18 gói thầu tại CĐT này và trúng tới 16 gói. Tổng giá trị trúng thầu của doanh nghiệp này tại Cao su Phú Riềng đạt gần 85 tỷ đồng.

Thành viên còn lại trong liên danh là Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Nam Long Phát (MST: 3801143397), do ông Lê Quang Hùng làm Giám đốc. Doanh nghiệp này có địa chỉ tại xã Phú Riềng, tỉnh Đồng Nai, trùng địa bàn với Chủ đầu tư.

Hoạt động đấu thầu năm 2025 của Nam Long Phát chỉ ghi nhận tham gia 2 gói, trúng cả 2, và cả 2 gói này đều là liên danh cùng Cty CP Cơ khí Cao su để trúng thầu tại Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng.

Góc nhìn chuyên gia về tính cạnh tranh

Việc một gói thầu đấu thầu rộng rãi qua mạng nhưng chỉ có 1 nhà thầu tham dự và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm "tượng trưng" (0,21%) đang đặt ra nhiều câu hỏi về tính cạnh tranh và hiệu quả của công tác đấu thầu.

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ cho rằng, việc đấu thầu qua mạng theo Luật Đấu thầu 2023 (Luật số 22/2023/QH15) và Nghị định 214/2025/NĐ-CP là bước tiến lớn nhằm tăng cường minh bạch. "Tuy nhiên, việc một gói thầu rộng rãi chỉ có 1 nhà thầu tham gia là điều cần xem xét kỹ lưỡng. Dù luật pháp cho phép xử lý tình huống và xét duyệt nhà thầu duy nhất nếu đáp ứng E-HSMT, nhưng mục tiêu cốt lõi của đấu thầu là cạnh tranh. Tỷ lệ tiết kiệm 0,21% là quá thấp, chưa thể hiện được hiệu quả kinh tế mà hoạt động đấu thầu lẽ ra phải mang lại," ông Vũ phân tích.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long) nhấn mạnh: "Luật Đấu thầu 2023 (sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) quy định rất rõ tại Điều 2 về mục tiêu đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Điều 16 của Luật cũng nghiêm cấm các hành vi thông thầu, hoặc tạo điều kiện cho một nhà thầu cụ thể."

"Trường hợp một nhà thầu trúng 16/18 gói tại một chủ đầu tư, dù không phải là bằng chứng vi phạm, nhưng là một dấu hiệu thống kê bất thường, đòi hỏi cơ quan chủ quản và các cơ quan thanh tra cần tăng cường giám sát, rà soát lại quy trình lập HSMT và đánh giá HSDT tại các gói thầu này. Cần làm rõ liệu các tiêu chí mời thầu có vô tình 'thu hẹp' sự tham gia của các nhà thầu khác hay không, và việc chỉ 1 nhà thầu tham dự có phải là quy luật phổ biến tại đây không," Luật sư Vinh nêu quan điểm.

Hiệu quả của việc sử dụng Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ tại Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng đang cần được cơ quan chủ quản giám sát chặt chẽ hơn, để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng minh bạch và mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất.