Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, thời gian qua, hoạt động đấu thầu tại khu vực phía Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực với việc áp dụng đấu thầu qua mạng rộng rãi. Tuy nhiên, câu chuyện các nhà thầu "quen mặt" trúng thầu liên tiếp như trường hợp của Công ty Lộc Thịnh tại Dĩ An vẫn là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm.

Trách nhiệm giải trình và tính công khai

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, được sửa đổi bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15; Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đã quy định rất rõ về trách nhiệm giải trình của người có thẩm quyền, chủ đầu tư và bên mời thầu.

Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư Vĩnh Long) nhấn mạnh: "Mục tiêu cuối cùng của đấu thầu là tìm ra nhà thầu có năng lực tốt nhất với chi phí hợp lý nhất. Việc một nhà thầu như Công ty Lộc Thịnh trúng nhiều gói thầu về mặt pháp lý không bị cấm, nhưng đặt ra yêu cầu cao hơn về sự minh bạch. Chủ đầu tư cần công khai quá trình đánh giá E-HSDT, làm rõ các tiêu chí chấm thầu để tránh nghi ngờ từ dư luận về việc ưu ái hay 'sân sau'".

Đồng quan điểm, chuyên gia Nguyễn Quốc Vũ cho rằng: "Sự minh bạch không chỉ nằm ở việc đăng tải thông tin lên mạng, mà còn ở chất lượng của hồ sơ mời thầu. E-HSMT phải được xây dựng khoa học, không được cài cắm các tiêu chí kỹ thuật hay nhân sự đặc thù mà chỉ một vài nhà thầu đáp ứng được".

Hướng tới môi trường cạnh tranh lành mạnh

Để nâng cao hiệu quả đầu tư công, Luật sư Nguyễn Thị Hương và Luật sư Nguyễn Văn Lập đề xuất các địa phương cần thực hiện đồng bộ các giải pháp: Thứ nhất, tăng cường kiểm tra, giám sát đột xuất công tác đấu thầu tại các chủ đầu tư cấp phường/xã, nơi nhân lực quản lý còn mỏng và dễ phát sinh tiêu cực. Thứ hai, xử lý nghiêm các hành vi thông thầu, gian lận (nếu có) theo quy định của Luật Đấu thầu sửa đổi, bao gồm cả việc cấm tham gia hoạt động đấu thầu. Thứ ba, khuyến khích sự tham gia của nhiều nhà thầu để tăng tính cạnh tranh về giá và giải pháp kỹ thuật, tránh tình trạng "ao làng".

Đối với trường hợp áp dụng hình thức Mua sắm trực tiếp (nếu có), các luật sư lưu ý cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định tại Điều 25 Luật Đấu thầu 2023 và các hướng dẫn tại Nghị định 214/2025/NĐ-CP, Thông tư 79/2025/TT-BTC. Đơn giá của gói thầu áp dụng mua sắm trực tiếp không được vượt quá đơn giá của gói thầu tương tự đã ký hợp đồng trước đó và phải đảm bảo tiết kiệm hơn.

Với Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Dịch vụ Thương mại Lộc Thịnh, việc trúng thầu nhiều là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định uy tín, nhưng cũng là thách thức lớn để chứng minh năng lực thực sự qua chất lượng từng công trình. Chất lượng công trình sau khi bàn giao sẽ là câu trả lời chính xác nhất cho năng lực của nhà thầu và tính minh bạch của quá trình lựa chọn.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.