Đấu thầu tại Lâm Đồng: Giá trúng thầu "chạm đáy", chuyên gia lo ngại chất lượng

Câu chuyện Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Kiến Thái Lợi trúng Gói thầu số 01: Xây dựng công trình thuộc dự án sửa chữa đường ĐT.729 với giá 9.997.552.895 đồng (tiết kiệm 20,37% so với giá gói thầu 12.554.396.136 đồng) không chỉ dừng lại ở những con số. Đằng sau mức tiết kiệm ngân sách lên tới hơn 2,5 tỷ đồng là nỗi lo hiện hữu về chất lượng công trình hạ tầng giao thông.

Rủi ro từ mức tiết kiệm "trong mơ"

Thực tế ngành giao thông cho thấy, suất đầu tư cho các hạng mục như thảm bê tông nhựa, hệ thống thoát nước thường có định mức kỹ thuật rất cứng. Các chi phí về vật liệu, nhân công, ca máy chiếm tỷ trọng lớn và khó có thể cắt giảm sâu nếu tuân thủ đúng quy chuẩn. Do đó, mức giảm hơn 20% là một tỷ lệ "kỷ lục" hiếm gặp ở các gói thầu xây lắp thông thường.

Góc nhìn pháp lý: Cần làm rõ "giá thấp bất thường"

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, hệ thống pháp luật đấu thầu hiện hành (Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, sửa đổi bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) tuy khuyến khích tiết kiệm nhưng cũng đặt ra các hàng rào kỹ thuật để ngăn chặn tình trạng bỏ thầu giá rẻ kém chất lượng.

Luật sư Lập viện dẫn: "Tại khoản 1 Điều 35 của Nghị định số 214/2025/NĐ-CP ngày 04/8/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu, Chính phủ đã yêu cầu rất rõ về việc xử lý tình huống đối với nhà thầu có giá dự thầu thấp khác thường. Theo đó, bên mời thầu phải yêu cầu nhà thầu làm rõ các yếu tố cấu thành đơn giá chào thầu, chứng minh tính khả thi của đơn giá đó."

Cũng theo Luật sư Lập, nếu nhà thầu không chứng minh được hoặc chứng minh không rõ ràng, bên mời thầu có quyền và trách nhiệm từ chối hồ sơ dự thầu đó để tránh rủi ro. "Vấn đề đặt ra ở đây là trong quá trình đánh giá E-HSDT, Tổ chuyên gia và Sở Xây dựng tỉnh Lâm Đồng đã thực hiện quy trình làm rõ này hay chưa? Nhà thầu Kiến Thái Lợi đã giải trình như thế nào để thuyết phục được Chủ đầu tư phê duyệt kết quả này?", Luật sư Lập đặt vấn đề.

Trách nhiệm giám sát của Chủ đầu tư

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ chia sẻ lo ngại về việc "tiết kiệm quá cao". Ông Vũ phân tích: "Nếu trúng thầu giá quá thấp, để có lãi, nhà thầu buộc phải tìm cách cắt giảm chi phí. Nguy cơ lớn nhất là việc bớt xén khối lượng, sử dụng vật liệu sai quy cách hoặc thi công ẩu, bỏ qua các bước kỹ thuật. Hậu quả là con đường có thể xuống cấp chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng, khi đó ngân sách bỏ ra để duy tu, sửa chữa còn lớn hơn số tiền tiết kiệm được."

Các chuyên gia đồng thuận rằng, với mức giá trúng thầu này, trách nhiệm của Sở Xây dựng tỉnh Lâm Đồng (với tư cách là Chủ đầu tư) trong giai đoạn thực hiện hợp đồng là cực kỳ nặng nề.

Cụ thể, Chủ đầu tư cần giám sát chặt chẽ đầu vào vật liệu, nghiệm thu từng hạng mục theo đúng thiết kế và E-HSDT. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng ký phụ lục hợp đồng phát sinh khối lượng hoặc điều chỉnh giá vô lý để bù đắp cho giá trúng thầu thấp.

Theo Thông tư 79/2025/TT-BTC và các quy định về quản lý chất lượng công trình, mọi hành vi thông đồng, bao che cho nhà thầu làm ẩu đều sẽ bị xử lý nghiêm minh, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Chờ câu trả lời từ người trong cuộc

Dư luận và người dân xã Đơn Dương đang rất mong chờ tuyến đường ĐT.729 được sửa chữa đảm bảo chất lượng, phục vụ nhu cầu đi lại. Việc Công ty Kiến Thái Lợi trúng thầu là kết quả đã được phê duyệt theo Quyết định số 675/QĐ-SXD ngày 10/12/2025. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế sẽ là "thước đo" chính xác nhất cho năng lực của nhà thầu và trách nhiệm của Sở Xây dựng Lâm Đồng.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin khi có phản hồi chính thức.