Ngày 24/11/2025, ông Lê Minh Tiến, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Hàm Thuận Bắc (tỉnh Lâm Đồng) đã ký Quyết định số 185/QĐ-BQLDA phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu số 10: Xây mới nhà đa năng. Gói thầu này thuộc dự án Xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo một số hạng mục công trình Trường Trung học phổ thông Nguyễn Văn Linh, được tổ chức đấu thầu rộng rãi qua mạng.

Đơn vị trúng thầu là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông (có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại A3/4 Khu Dân Cư Bến Lội, Phường Hàm Thắng, Lâm Đồng). Giá trúng thầu là 10.634.271.728 đồng, giảm khoảng 344 triệu đồng so với giá gói thầu (10.978.689.287 đồng), đạt tỷ lệ tiết kiệm ngân sách khoảng 3,1%. Thời gian thực hiện hợp đồng là 360 ngày.

Đối thủ trượt thầu vì lỗi... "khó tin"

Theo Biên bản mở thầu hoàn thành ngày 01/10/2025, gói thầu này thu hút 3 nhà thầu tham dự. Ngoài Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông, còn có sự tham gia của Công ty TNHH Xây dựng Ngô Gia và Liên danh Gói thầu số 10 (gồm Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Thanh Trúc và Công ty TNHH Xây dựng Kỹ thuật và Thương mại Phương Đông).

Tuy nhiên, Báo cáo đánh giá E-HSDT số 231/2025/BCĐG-TL ngày 19/11/2025 của Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Trường Lê (đơn vị tư vấn đánh giá) đã chỉ ra những lý do trượt thầu của các đối thủ khiến dư luận không khỏi băn khoăn về tính cạnh tranh thực chất.

Cụ thể, đối với Liên danh Gói thầu số 10, nhà thầu này bị đánh giá "Không đạt" về kỹ thuật do Thuyết minh biện pháp thi công sử dụng hàng loạt quy chuẩn, tiêu chuẩn đã hết hiệu lực, không còn phù hợp với quy định hiện hành.

Chi tiết tại Báo cáo đánh giá cho thấy, tại mục Chuẩn bị mặt bằng thi công, nhà thầu áp dụng TCVN 9377:2012. Tổ chuyên gia nhận định việc áp dụng này là không đúng yêu cầu kỹ thuật vì tiêu chuẩn này dành cho công tác hoàn thiện (lát, láng, trát, ốp). Đáng chú ý hơn, tại công tác bảo dưỡng bê tông, nhà thầu sử dụng TCVN 3105:1993 (đã hết hiệu lực và bị thay thế bởi TCVN 3105:2022); công tác kiểm tra bê tông dùng TCVN 171:1989 (đã bị thay thế bởi TCVN 9335:2012). Thậm chí, danh mục tiêu chuẩn viện dẫn còn xuất hiện các tiêu chuẩn từ những năm 80 thế kỷ trước như TCVN 3985:1985, TCVN 3254:1989... Việc một nhà thầu xây lắp chuyên nghiệp lại viện dẫn những tiêu chuẩn đã bị bãi bỏ hoặc thay thế từ hàng chục năm trước là điều hiếm gặp trong hồ sơ dự thầu nghiêm túc.

Trong khi đó, nhà thầu Công ty TNHH Xây dựng Ngô Gia bị loại ngay từ bước đánh giá năng lực kinh nghiệm. Hợp đồng tương tự mà nhà thầu này cung cấp (Hợp đồng thi công Trường Mẫu giáo Hàm Thắng và Hợp đồng thay thế thi công Nhà đa năng trường THCS Hàm Liêm) đều không đáp ứng yêu cầu của E-HSMT.

Việc cả hai đối thủ cạnh tranh đều bị loại vì những lý do về năng lực và kỹ thuật cơ bản đã giúp Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông trở thành nhà thầu duy nhất vượt qua bước đánh giá kỹ thuật và trúng thầu.

Năng lực của Công ty Phương Đông

Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông được thành lập từ năm 2008, do ông Mai Xuân Phú làm đại diện pháp luật. Dữ liệu hoạt động đấu thầu cho thấy, doanh nghiệp này là một cái tên "đáng gờm" trong lĩnh vực xây lắp tại khu vực Bình Thuận cũ và các tỉnh lân cận.

Tính đến tháng 11/2025, nhà thầu này đã tham gia 143 gói thầu, trong đó trúng 101 gói, trượt 35 gói. Tổng giá trị trúng thầu lên tới hơn 668 tỷ đồng.

Riêng trong năm 2025, Công ty Phương Đông hoạt động rất sôi nổi với việc tham gia khoảng 20 gói thầu và đã được công bố trúng ít nhất 7 gói thầu lớn nhỏ. Ngoài gói thầu số 10 tại Hàm Thuận Bắc nêu trên, ngày 26/06/2025, công ty (trong vai trò liên danh chính) đã trúng Gói thầu số 06 tại huyện Tuy Phong với giá hơn 33,1 tỷ đồng. Trước đó, vào tháng 5/2025, đơn vị này cũng trúng gói thầu tư vấn giám sát tại huyện Phú Quý. Tại Lâm Đồng, tháng 9/2025, Công ty tham gia liên danh và trúng gói thầu hơn 29,5 tỷ đồng do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Lâm Đồng mời thầu.

Kỷ lục "bất bại" tại huyện đảo Phú Quý

Phân tích sâu hơn về lịch sử đấu thầu của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông, có một dữ liệu rất đáng chú ý liên quan đến Ban quản lý dự án huyện Phú Quý.

Theo thống kê dữ liệu, nhà thầu Phương Đông đã tham gia 20 gói thầu do Ban quản lý dự án huyện Phú Quý mời thầu và kết quả là trúng cả 20 gói. Tỷ lệ trúng thầu tuyệt đối 100% tại một chủ đầu tư công là con số mơ ước của bất kỳ doanh nghiệp nào, nhưng đồng thời cũng đặt ra câu hỏi về mức độ cạnh tranh tại các gói thầu này.

Đơn cử, ngày 19/08/2022, công ty trúng Gói thầu số 02: Xây lắp toàn bộ công trình với giá trúng thầu là 2.841.915.431 đồng (vai trò độc lập). Hay ngày 20/09/2021, trúng Gói thầu số 5: Xây lắp toàn bộ công trình với giá hơn 17,4 tỷ đồng. Hầu hết các gói thầu tại đây đều có tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách ở mức rất thấp, thường xuyên sát với giá gói thầu.

Ngoài địa bàn "ruột" là Phú Quý, Công ty Phương Đông cũng có tần suất trúng thầu cao tại các gói do Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Tổng hợp Phương Việt mời thầu (tham gia 22 gói, trúng 16 gói) và Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng An Lập Thịnh (tham gia 18 gói, trúng 10 gói).

Cần đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) cùng Nghị định 214/2025/NĐ-CP luôn nhấn mạnh mục tiêu cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Việc một nhà thầu liên tục trúng thầu tại một chủ đầu tư với tỷ lệ tuyệt đối, hay việc trúng thầu khi các đối thủ mắc những lỗi sơ đẳng như dùng tiêu chuẩn hết hiệu lực từ thập niên 90, là những tín hiệu cần được các cơ quan chức năng giám sát kỹ lưỡng. Điều này nhằm đảm bảo rằng các cuộc thầu diễn ra thực chất, không có sự sắp đặt hay hiện tượng "quân xanh, quân đỏ", qua đó lựa chọn được nhà thầu thực sự có năng lực tốt nhất với chi phí hợp lý nhất cho ngân sách nhà nước.

Với việc trúng Gói thầu số 10 trị giá hơn 10,6 tỷ đồng tại Hàm Thuận Bắc, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Xây dựng Phương Đông tiếp tục khẳng định vị thế của mình. Tuy nhiên, việc dàn trải nguồn lực thực hiện nhiều gói thầu xây lắp cùng lúc tại nhiều địa bàn khác nhau (Tuy Phong, Hàm Thuận Bắc, Lâm Đồng...) cũng đặt ra thách thức không nhỏ cho nhà thầu trong việc đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình theo đúng cam kết.