Cựu Giám đốc Sở trần tình vụ nắn cong đường sát đất của 20 cán bộ Trà Vinh

Cách đây 13 năm (2009), tỉnh Trà Vinh triển khai dự án tuyến đường số 1 nội ô thị xã (nay là thành phố) Trà Vinh, do Sở GTVT làm chủ đầu tư, với tổng chiều dài 2.200m.

Trong quá trình thi công, Sở GTVT đã tự ý thay đổi quy mô, vị trí bằng cách nắn cong con đường này vào sát khu đất của nhiều quan chức và doanh nghiệp. Riêng Sở GTVT có 8 cán bộ sở hữu hơn 17.000m2 đất. Trong đó, ông Phan Thanh Sơn, Giám đốc Sở khi đó có hơn 7.300m2.

Dù sau đó phương án bẻ cong tuyến đường không được duyệt (tuyến đường được làm theo phương án khác), song hệ luỵ của việc này vẫn đang kéo dài cho đến nay, khi tỉnh Trà Vinh chưa thể giải quyết những lùm xùm liên quan, nhất là việc tái định cư của hàng trăm hộ dân đã nhường đất cho dự án.

Về vấn đề này, PV Báo Giao thông đã trao đổi với ông Phan Thanh Sơn để làm rõ thêm các thông tin liên quan.

Trong vụ việc này, Thanh tra tỉnh kết luận trách nhiệm chính thuộc về ông, là Giám đốc Sở GTVT tỉnh Trà Vinh khi đó- đại diện chủ đầu tư. Vì sao Sở GTVT lại đề xuất phương án bẻ cong tuyến đường như vậy?

Khoảng năm 2004, có đoàn của Trung ương về kiểm tra về việc thị xã Trà Vinh (nay là TP Trà Vinh) có đủ điều kiện lên đô thị loại 3 hay không. Kết quả đánh giá không đạt vì thị xã khi đó còn thiếu tiêu chí về hạ tầng giao thông.

Sau lần đó, lãnh đạo tỉnh và các đơn vị có liên quan đã tổ chức nhiều cuộc họp, qua đó thống nhất giao Sở GTVT cấp tốc làm chủ đầu tư 3 tuyến đường gồm: đường số 1, số 2 và số 3. Trong đó, dự án tuyến đường số 1 sẽ triển khai trước, 2 dự án còn lại sẽ làm sau.

Thời điểm này, tỉnh Trà Vinh còn nghèo, nguồn ngân sách hạn hẹp, nên đã triển khai dự án theo hình thức “lấy đất đổi hạ tầng”.

Sau khi xác định hướng tuyến và mặt bằng thi công, Sở và thị xã đã họp dân để phổ biến phương án đổi đất lấy hạ tầng, được hơn 90% dân đồng ý.

Khi người dân đến nhận tiền bồi hoàn với đơn giá 30.000 đồng/m2, tại đây, tỉnh sẽ tiến hành thu luôn phần tiền bố trí tái định cư và phân phối đất ở tại chỗ, với đơn giá 100.000 đồng/m2.

Ví dụ, hộ ông A. bị mất 1.000m2 bởi dự án, sẽ được bồi hoàn 30 triệu đồng và ông A. được bố trí lại 240m2 tái định cư. Đổi lại, ông A. sẽ đóng 24 triệu đồng. Còn lại ông A. được lãnh 6.000.000 đồng.

Cách làm này nhằm giảm gánh nặng cho ngân sách thời điểm đó, vốn đang rất eo hẹp.

Tỉnh đã tạm ứng từ Bộ Tài chính 30 tỷ đồng, tạm ứng từ ngân sách thêm 8 tỷ nữa để thực hiện bồi hoàn và ứng cho thi công.

Dự kiến, sau khi tuyến đường hoàn thành, diện tích đất hai bên đường, một phần sẽ bố trí tái định cư, phân phối đất ở tại chỗ; phần còn lại sẽ tổ chức đấu giá, thu tiền sử dụng đất để trả cho đơn vị thi công, và hoàn trả các nguồn tạm ứng.

Tháng 4/2009, dự án chính thức được khởi công xây dựng, nhưng vài tháng sau đã phải tạm dừng phục vụ cho việc thanh tra. Rõ ràng dự án có vấn đề nên mới phải dừng lại như vậy?

Trước tiên cần nói rõ 3 dự án đường số 1, số 2 và số 3 có quan hệ mật thiết với nhau, kết nối cùng nhau để tạo ra trục giao thông đô thị trong nội ô thị xã lúc bấy giờ.

Tuy nhiên, lúc này chỉ có dự án đường số 1 được triển khai với chiều dài toàn tuyến được UBND tỉnh phê duyệt là khoảng 2,2km, mà không triển khai tuyến số 3.

Nên qua khảo sát thực tế, tuyến đường có điểm đầu giáp với hương lộ 11 (nay là đường Lê Văn Tám), còn điểm cuối là… đường cùng. Do vậy, Sở đã trình UBND tỉnh xin phê duyệt bổ sung phần nối tuyến thêm 900m nữa để nối ra đường Nguyễn Đáng.

Sau đó, UBND tỉnh đã có văn bản trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy xin ý kiến về việc quy hoạch và xây dựng mới 3 tuyến đường trong nội thị xã.

Nội dung văn bản thể hiện, toàn đường số 1 có tổng chiều dài khoảng 2.900m, tức là UBND tỉnh đã chấp thuận chủ trương phương án nối tuyến, và xin ý kiến thống nhất từ Thường vụ Tỉnh ủy.

Tôi khẳng định: Từ khâu lập quy hoạch đến GPMB đều được UBND tỉnh phê duyệt, bao gồm cả phần GPMB trên đoạn 900m nối tuyến.

Nếu như tỉnh không phê duyệt thì làm sao chúng tôi có thể triển khai GPMB ở đoạn đường này, trong đó có cả việc di dời trụ sở cơ quan nhà nước là Sở NN&PTNT khi đó?

Đặc biệt, Sở GTVT đã có văn bản đề nghị Sở KH&ĐT tham mưu cho UBND tỉnh ra quyết định phê duyệt chính thức đối với phần nối tuyến. Nhưng không hiểu sao, mà từ đó tới nay đã không có văn bản này, và trở thành một thiếu sót trong hồ sơ dự án.

Khi thanh tra vào cuộc, rồi trải qua hàng chục cuộc họp, họ dựa vào sai sót này để quy trách nhiệm cho Sở GTVT với cá nhân tôi là người đứng đầu đã “cố ý làm trái”.

Tôi đã giải thích rất nhiều lần, là lỗi này chỉ do thiếu sót văn bản. Ngay cả khi về hưu, được mời lên dự họp, tôi cũng giải thích như vậy, nhưng tất cả đều không được chấp nhận.

Theo kết luận thanh tra, trong quá trình thi công dự án, Sở GTVT đã cố tình “nắn tuyến” vào đất của hàng chục quan chức khi đó, ông có giải thích gì về việc này?

Khi dự án đường số 1 triển khai, đã thuê đơn vị tư vấn để định vị tuyến dự kiến. Theo đó, điểm đầu của dự án sẽ giao với hương lộ 11.

Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, Sở nhận thấy, nếu tuyến đường đi theo định vị của tư vấn thì sẽ có đoạn gần sát với khu nghĩa địa. Trong khi, đây là dự án “lấy đất đổi hạ tầng”.

Nếu đất nằm quá gần nghĩa địa, mồ mả, sẽ không có ai dám tham gia đấu giá để mua đất. Từ đây, Sở đã lên phương án tuyến chính thức dời điểm đầu 30m nhằm để né khu đất nghĩa địa.

Cần nhấn mạnh rằng, định vị tuyến ban đầu của đơn vị tư vấn chỉ là dự kiến. Khi thấy bất cập, không hợp lý thì chúng tôi cho điều chỉnh để lên phương án tuyến chính thức.

Nhưng sau đó, thanh tra vào cuộc và kết luận rằng, Sở đã cố tình “nắn cong” đường. Tiếp đến, UBND tỉnh yêu cầu khắc phục bằng cách dời ngược lại điểm đầu của đường số 1 là 120m, để cách mố cầu Ô Xây 290m.

Điều lạ lùng là đến năm 2017, khi dự án đường số 1 giai đoạn 2 (dự án lập lại) được triển khai, thì điểm đầu giao với đường Lê Văn Tám vẫn nằm nguyên trên vị trí cũ. Không hề sửa lại hoặc dịch chuyển theo yêu cầu của UBND tỉnh.

Nếu cho rằng, Sở đã tự ý thay đổi về quy mô, lẫn vị trí tuyến, gây hậu quả nghiêm trọng, vậy tại sao bây giờ tuyến đường số 1 vẫn được thi công theo đúng vị trí đó mà không sửa lại?

Trên thực tế, cho đến nay, đường số 1 đã được thi công hiện hữu, là một tuyến đường thẳng, không hề có chuyện bị bẻ cong như dư luận đồn thổi.

Cũng theo kết luận thanh tra, gia đình ông có hơn 7.300m2 bị ảnh hưởng bởi dự án, do đó, đã cố tình làm sai để trục lợi?

Từ trước khi dự án triển khai, gia đình tôi có mua 7 công (7.000m2) đất ở khu vực đó, tuy nhiên, chỉ có 2.000m2 bị ảnh hưởng bởi dự án.

Theo phê duyệt lúc bấy giờ, đường số 1 có quy mô xây dựng 108m. Trong đó, mặt đường rộng 30m, dải phân cách 6m, vỉa hè 12m (mỗi bên 6m), và phần đất bố trí tái định cư theo khu vực 2 bên đường, mỗi bên 30m, tính từ vỉa hè.

Sau khi bị mất 2.000m2 đất cho dự án, phần đất 5.000m2 còn lại của gia đình tôi nằm lọt thỏm ở phía sau phần bố trí tái định cư, không có đường vào, bị bít bùng. Vậy hỏi làm sao để hưởng lợi? Nếu đất này được ra mặt tiền thì tôi chấp nhận chịu sai!

Đặc biệt phần đất của tôi nằm ở giữa tuyến đường, cách điểm đầu tuyến gần 1km, hoàn toàn không liên quan gì tới việc dịch tuyến.

Đến nay, đã hơn 10 năm trôi qua, nhưng những lùm xùm đối với dự án đường số 1 vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Thanh tra kết luận ông chịu trách nhiệm chính, vậy theo ông còn ai phải chịu trách nhiệm nữa?

Dự án đường số 1 có sự tham gia của rất nhiều cơ quan, đơn vị với hàng chục con người trong đó. Nhưng khi có kết luận sai phạm thì chỉ mình cá nhân tôi bị kỷ luật.

Cụ thể, tháng 9/2011, Tỉnh ủy Trà Vinh đã ra Quyết định thi hành kỷ luật tôi bằng hình thức cảnh cáo. Trong đó, nguyên nhân chính là do thiếu trách nhiệm, thực hiện sai thủ tục đầu tư, dẫn đến phải điều chỉnh tuyến đường, kéo dài thời gian thi công, gây tốn kém lãng phí…

Tuy nhiên, như tôi đã nói, cho đến nay, tuyến đường số 1 hiện hữu đã không hề được chỉnh lại 120m theo kết luận thanh tra, mà vẫn thi công hoàn thành như phương án cũ. Không kéo dài thời gian, cũng không tốn kém lãng phí, tức không gây hậu quả.

Tôi muốn trình bày những vấn đề này để dư luận được hiểu rõ thêm.

Dự án đường số 1 đã kéo dài quá lâu, tôi mong muốn mọi thứ sớm được giải quyết dứt điểm, để người dân được bố trí tái định cư, ổn định cuộc sống.

Theo kết luận của Thanh tra tỉnh Trà Vinh, khi tổ chức đấu thầu, Sở GTVT đã tự ý điều chỉnh giá dự thầu của nhà thầu, chấp nhận cho nhà thầu không đủ năng lực, tư cách trúng thầu. 

Trong tổng số hơn 280.300m2 đất của 253 hộ gia đình và 3 tổ chức có đất nằm cạnh đường số 1, có hơn 40.700m2 đất thuộc quyền sở hữu của 20 cán bộ và chủ doanh nghiệp trong tỉnh. 

Thanh tra tỉnh xác định, những sai phạm trên có dấu hiệu thông đồng, dàn xếp giữa tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu, chủ đầu tư và các nhà thầu với mục đích tư lợi cá nhân. Thanh tra tỉnh đề nghị chuyển toàn bộ hồ sơ sang cơ quan điều tra để làm rõ.