Thời gian qua, công tác đấu thầu qua mạng đã được triển khai mạnh mẽ nhằm thực hiện mục tiêu cốt lõi của Luật Đấu thầu là đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, thực tế ghi nhận tại một gói thầu ở tỉnh Tây Ninh cho thấy, dù áp dụng đấu thầu rộng rãi qua mạng, gói thầu vẫn chỉ có sự tham gia của một nhà thầu duy nhất và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm "rất thấp".

Gói thầu 2,9 tỷ đồng "về tay" nhà thầu duy nhất

Ngày 9/10, Phòng Kinh tế xã Tuyên Bình (tỉnh Tây Ninh) đã đăng tải Thông báo mời thầu (TBMT) cho gói thầu "Thi công xây dựng Sửa chữa cầu kênh Hưng Điền" (Mã TBMT: IB2500439003) thuộc dự án cùng tên.

Gói thầu này sử dụng nguồn vốn ngân sách xã và các nguồn vốn hợp pháp khác. Hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu rộng rãi trong nước qua mạng, phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Giá gói thầu được phê duyệt là 2.896.733.000 đồng, tại Quyết định số 714/QĐ-PKT ngày 1/10 của Phòng Kinh tế xã Tuyên Bình.

Hồ sơ mời thầu (E-HSMT) được phát hành từ ngày 9/10 và thời điểm đóng thầu là 9h00 ngày 18/10.

Theo Biên bản mở thầu được công bố trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, đến thời điểm đóng thầu, chỉ có duy nhất một nhà thầu tham gia nộp hồ sơ dự thầu (E-HSDT) là Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I (MSDN: 1100492815). Giá dự thầu của nhà thầu này là 2.870.778.236 đồng, không có giảm giá.

Ngày 22/10, Công ty TNHH phát triển xây dựng An Thành Phát (Đơn vị tư vấn lập E-HSMT và đánh giá E-HSDT) đã có Báo cáo đánh giá E-HSDT số 16/2025/BCĐG-ATP.

Theo báo cáo, nhà thầu duy nhất là Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I được đánh giá "Đạt" ở tất cả các yêu cầu. Cụ thể, về tính hợp lệ, báo cáo đánh giá nhà thầu "Đạt". Về năng lực và kinh nghiệm, nhà thầu tiếp tục được đánh giá "Đạt". Về kỹ thuật, nhà thầu cũng được đánh giá "Đạt".

Do là nhà thầu duy nhất vượt qua các bước đánh giá, Báo cáo đánh giá kết luận: "Chỉ có 01 nhà thầu đáp ứng yêu cầu nên không cần xếp hạng nhà thầu". Đơn vị tư vấn kiến nghị chủ đầu tư mời nhà thầu Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I thực hiện đối chiếu tài liệu và đề nghị trúng thầu với giá 2.870.778.236 đồng.

Trên cơ sở báo cáo đánh giá của đơn vị tư vấn và báo cáo thẩm định của Công ty TNHH TV ĐTXD Thái Thiện, ngày 28/10, Trưởng Phòng Kinh tế xã Tuyên Bình đã ký Quyết định số 975/QĐ-PKT phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.

Theo đó, Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I đã trúng thầu với giá 2.870.778.236 đồng. So với giá gói thầu (2.896.733.000 đồng), mức giá trúng thầu chỉ tiết kiệm được 25.954.764 đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,9%.

Năm 2025: Tỷ lệ trúng thầu 100%, tiết kiệm 0,81%

Việc một gói thầu xây lắp đấu thầu rộng rãi qua mạng chỉ thu hút một nhà thầu tham gia và trúng thầu với tỷ lệ tiết kiệm 0,9% đặt ra câu hỏi về năng lực và lịch sử đấu thầu của doanh nghiệp này.

Theo tìm hiểu, Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I (MSDN: 1100492815) thành lập ngày 24/5/2001. Người đại diện pháp luật là bà Trương Thị Đở. Địa chỉ tại Ấp 1, xã Vĩnh Hưng, tỉnh Tây Ninh.

Dữ liệu đấu thầu của Công ty TNHH MTV Hoàng Phương I cho thấy, tính đến ngày 9/11, trong năm 2025, doanh nghiệp này đã tham gia hai gói thầu và trúng cả hai (tỷ lệ 100%).

Gói thầu thứ nhất chính là gói "Thi công xây dựng Sửa chữa cầu kênh Hưng Điền" (tiết kiệm 0,9%).

Gói thầu thứ hai là "Công trình: Sửa chữa, gia cố đê sạt lở cặp sông Lò Gạch xã Vĩnh Thuận", do Phòng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn huyện Vĩnh Hưng mời thầu. Gói thầu này được áp dụng hình thức chỉ định thầu rút gọn. Công ty Hoàng Phương I được phê duyệt trúng thầu ngày 6/6 với giá 299.223.000 đồng. Theo dữ liệu, tỷ lệ giá trúng thầu so với giá dự toán là 100%, đồng nghĩa với tỷ lệ tiết kiệm là 0%.

Như vậy, tổng giá trị trúng thầu trong năm 2025 của Công ty Hoàng Phương I là hơn 3,16 tỷ đồng. Tổng giá trị hai gói thầu là 3.195.956.000 đồng, trong khi tổng giá trị trúng thầu là 3.169.901.236 đồng. Tổng số tiền tiết kiệm cho ngân sách qua hai gói thầu là 25.954.764 đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm chung chỉ 0,81%.

Xét trên toàn bộ lịch sử, nhà thầu này đã tham gia 9 gói thầu (tất cả đều ở Long An cũ và Tây Ninh mới), trúng 7 gói, với tổng giá trị trúng thầu hơn 13 tỷ đồng.

Cạnh tranh trong đấu thầu: Góc nhìn pháp lý

Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15) cùng các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC đều nhấn mạnh mục tiêu đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Việc một gói thầu xây lắp áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, hình thức cạnh tranh nhất nhưng cuối cùng chỉ có một nhà thầu nộp hồ sơ và trúng thầu sát giá là điều cần được xem xét.

Chia sẻ góc nhìn pháp lý, Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long) cho biết: "Về mặt quy trình, việc chỉ có một nhà thầu tham gia đấu thầu rộng rãi và đáp ứng yêu cầu thì chủ đầu tư phê duyệt trúng thầu là không sai (trừ trường hợp E-HSMT có vi phạm). Tuy nhiên, tinh thần của Luật Đấu thầu là tạo ra sự cạnh tranh. Điều 86 Luật Đấu thầu 2023 quy định rất rõ về công tác giám sát hoạt động đấu thầu của người có thẩm quyền và cơ quan quản lý nhà nước. Cần giám sát kỹ lưỡng khâu lập E-HSMT để đảm bảo các tiêu chí đưa ra không nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu, vi phạm Điều 16 của Luật ".

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ phân tích: "Tỷ lệ tiết kiệm 0,9% hay thậm chí 0% như gói chỉ định thầu của Công ty Hoàng Phương I cho thấy giá dự thầu của doanh nghiệp rất sát với giá gói thầu do chủ đầu tư phê duyệt. Vấn đề cần xem xét là công tác lập và thẩm định giá gói thầu. Điều 18 Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã quy định rõ các căn cứ xác định giá gói thầu, bao gồm cả việc tham khảo giá thị trường, báo giá. Nếu giá gói thầu được xây dựng không sát thực tế, hoặc quá cao, thì dù nhà thầu trúng thầu sát giá, hiệu quả kinh tế mang lại cho nhà nước vẫn rất thấp".

Trong Báo cáo đánh giá E-HSDT gói thầu Hưng Điền, đơn vị tư vấn cũng nhận xét: "Quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu... đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế". Mặc dù vậy, với kết quả chỉ một nhà thầu tham gia và tỷ lệ tiết kiệm chưa đến 1%, tính "cạnh tranh" và "hiệu quả kinh tế" trong trường hợp này là điều cần được các cơ quan chức năng tỉnh Tây Ninh làm rõ.