Bộ GD-ĐT báo cáo Quốc hội về SGK lớp 1

Báo cáo cho biết để triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ trưởng GD-ĐT đã phê duyệt, cho phép sử dụng 46 cuốn sách thuộc 5 bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 của 3 nhà xuất bản (trong đó có bộ sách Cánh Diều) để các địa phương, cơ sở giáo dục lựa chọn, đưa vào giảng dạy.

Theo Bộ GD-ĐT, việc có nhiều bộ SGK đã tạo thuận lợi cho giáo viên, học sinh lựa chọn và khắc phục tình trạng "độc quyền" SGK như trước đây.

Sau khoảng 2-3 tuần triển khai thực hiện theo chương trình mới, một số giáo viên, phụ huynh học sinh và cử tri có phản ánh "môn Tiếng Việt lớp 1 nặng".

Nguyên nhân của tình trạng này một phần là do chương trình mới, với quan điểm học sinh đọc thông viết thạo sẽ học tốt hơn các môn học khác, đã cơ cấu thời gian đầu của cấp tiểu học học sinh học Tiếng Việt nhiều hơn chương trình cũ...

Tất cả các quyển SGK được Bộ phê duyệt đều được các nhà trường tổ chức cho giáo viên, tổ bộ môn nghiên cứu đề xuất, thành lập hội đồng đánh giá và quyết định lựa chọn phù hợp với điều kiện triển khai thực hiện tại trường (bộ sách Cánh Diều chiếm 32% trong tổng số SGK lớp 1 được các nhà trường trong cả nước lựa chọn).

Theo Bộ GD-ĐT, đây là thành công bước đầu của chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK, không còn sự độc quyền trong xuất bản, phát hành SGK như trước đây.

Khẩn trương chỉnh sửa, hiệu đính

Trước phản ánh về việc SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều (sách của Nhà xuất bản ĐH Sư phạm TP.HCM, do GS Nguyễn Minh Thuyết chủ biên) có một số nội dung chưa phù hợp, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã yêu cầu Hội đồng quốc gia thẩm định SGK môn Tiếng Việt lớp 1 (Hội đồng thẩm định) rà soát, kiểm tra, kết luận cụ thể.

Dựa trên kết quả báo cáo của Hội đồng thẩm định, Bộ GD-ĐT đã làm việc với Hội đồng thẩm định, Nhà xuất bản ĐH Sư phạm TP.HCM và tác giả. Tất cả các bên liên quan đều thống nhất tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý để chỉnh sửa SGK cho phù hợp hơn.

Cụ thể, chỉnh sửa, bổ sung ngữ liệu để giáo viên có thể thay thế một số đoạn/bài đọc cho phù hợp hơn với học sinh lớp 1 như bài “Cua, cò và đàn cá” trang 115, bài “Hai con ngựa” trang 157, bài “Lừa, thỏ và cọp” trang 163,...; thay thếmột số từ ngữ khó hiểu, ít dùng như từ “nhá”, “nom”, “quà... quà”, “chén”,...

Hội đồng thẩm định cũng đề nghị tác giả khi chọn văn bản thay thế không sử dụng truyện ngụ ngôn hoặc các đoạn/bài “đa nghĩa”, nên lựa chọn đoạn/bài trong kho tàng văn học Việt Nam.

Bộ GD-ĐT đã yêu cầu nhà xuất bản và tác giả khẩn trương xây dựng phương án chỉnh sửa, hiệu đính để kịp thời, thuận lợi cho giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học.

Trước mắt, Bộ GD-ĐT có hướng dẫn, hỗ trợ giáo viên sử dụng các ngữ liệu được thay thế, bổ sung để thực hiện hoạt động dạy học các bài nằm trong chương trình học kỳ 1. Việc điều chỉnh, bổ sung các nội dung trong SGK sẽ phải báo cáo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT xem xét phê duyệt trước ngày 15/11.

Bộ GD-ĐT cho biết, việc chỉnh sửa, hiệu đính SGK vẫn thường xuyên được thực hiện đối với các SGK trước đây nhưng việc để xảy ra bức xúc trong dư luận xã hội về một số điểm chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều "có trách nhiệm của Bộ GD-ĐT, Hội đồng thẩm định và tác giả”.

Ngoài ra, Bộ GD-ĐT cho rằng, công tác truyền thông về việc triển khai thực hiện chương trình, SGK mới chưa tốt, việc phản hồi các phản ánh về những điểm chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều còn chưa kịp thời.

Trân trọng tiếp thu và cảm ơn các ý kiến đóng góp

"Bộ GD-ĐT, Hội đồng thấm định và tác giả SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều trân trọng tiếp thu và cảm ơn các nhà khoa học, giáo viên và cử tri cả nước đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu, chỉ ra những nội dung chưa phù hợp trong SGK môn Tiếng Việt lớp 1 của bộ sách Cánh Diều và mong muốn trong thời gian tới tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý để SGK ngày càng hoàn thiện, góp phần triển khai thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới", báo cáo nêu rõ.

Theo Bộ GD-ĐT, để tiếp tục ghi nhận các thông tin phản ánh về triển khai chương trình, SGK mới, Bộ GD-ĐT sẽ mở rộng các kênh đóng góp ý kiến để nắm bắt thông tin trên diện rộng, đa chiều từ giáo viên, cán bộ quản lý, các nhà khoa học và người dân.

Trên cơ sở các ý kiến phản ánh, Bộ sẽ nghiên cứu để kịp thời đề ra các giải pháp bổ sung trong quá trình chỉ đạo tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó, Bộ cũng đã chỉ đạo rà soát tất cả các bộ SGK lớp 1 mới; chỉ đạo các Sở GD-ĐT có giải pháp hỗ trợ các nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh; đẩy mạnh thông tin, truyền thông nhằm tạo đồng thuận xã hội cao trong quá trình triển khai thực hiện chương trình, SGK mới.

Thực hiện Nghị quyết 122/2020/QH14 của Quốc hội, tới đây, Bộ GD-ĐT sẽ tổ chức tổng kết, rút kinh nghiệm quá trình xã hội hóa việc biên soạn, phát hành SGK lớp 1; tiếp tục chỉ đạo việc biên soạn, thẩm định SGK từ lớp 2 đến lớp 12, bảo đảm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới theo trình quy định; hoàn thiện quy trình, chính sách biên soạn SGK phổ thông.

Báo cáo cũng cho thấy, giá SGK lớp 1 mới cao hơn khoảng 2 lần so với cũ. Nguyên nhân do nội dung bộ SGK mới cụ thể hóa yêu cầu cần đạt về phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh theo chương trình mới đòi hỏi có ngữ liệu, nhất là các hình ảnh. Vì vậy số trang nhiều hơn, khổ rộng hơn sách cũ.

Ngoài ra, sách mới được in 4 màu, giấy in tốt hơn, mực in phải đảm bảo chất lượng; sách mới thực hiện theo phương thức xã hội hóa nên không được trợ cấp một phần chi phí như sách cũ nên giá cao hơn.

Bộ GD-ĐT cũng nhìn nhận, một số nhà trường ở một số địa phương vẫn để xảy ra tình trạng lập danh mục sách tham khảo kèm theo SGK gửi cho cha mẹ học sinh để đăng kí mua "tự nguyên" gây băn khoăn trong dư luận.

Để tăng cường hơn nữa các quy định về việc sử dụng sách tham khảo trong dạy học ở các nhà trường, Bộ đang rà soát, chỉnh sửa Thông tư 21/2014 để quản lý chặt chẽ hơn, trong đó nghiêm cấm việc "ép" học sinh mua sách tham khảo dưới bất kì hình thức nào và có chế tài mạnh hơn đối với các trường hợp vi phạm.