Bất an vụ chuối xuất khẩu

Nguồn cung tăng cao trong khi thị trường xuất khẩu gặp khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 khiến cả thương lái, doanh nghiệp và nông dân lo lắng về đầu ra.

Giá liên tục giảm

Theo số liệu từ Cục Thống kê Đồng Nai, vụ chuối năm 2021, toàn tỉnh có gần 13,2 ngàn ha, tăng hàng ngàn ha so với năm 2020. Với năng suất niên vụ này cao hơn năm trước, sản lượng chuối thu hoạch ước đạt hơn 138,5 ngàn tấn, tăng hơn rất nhiều so với vụ năm ngoái.

Hiện các địa phương của Đồng Nai bắt đầu vào vụ thu hoạch chuối xuất khẩu lớn nhất trong năm. Cùng thời điểm này mọi năm, thương lái đã nhộn nhịp về các nhà vườn thu mua, đóng gói chuối xuất khẩu. Nhưng năm nay, hoạt động mua bán tại các vùng trồng chuối vẫn khá yên ắng. Nguyên nhân nguồn cung chuối xuất khẩu tăng mạnh, trong khi trước và trong dịp Tết Nguyên đán 2022, Trung Quốc tạm đóng các cửa khẩu khiến nhiều mặt hàng nông sản, trong đó có trái chuối gặp khó khăn về đầu ra.

Hiện giá chuối xuất khẩu giảm mạnh. Cụ thể, trước Tết Nguyên đán 2022, giá chuối xuất khẩu có thời điểm ở mức 16-16,5 ngàn đồng/kg. Sau nhiều đợt giảm giá, chuối xuất khẩu nông dân bán tại vườn hiện chỉ còn từ 6-6,6 ngàn đồng/kg. Giá chuối giảm mạnh nhưng hoạt động mua bán kém sôi động vì cả thương lái và nông dân đều chưa tích cực tham gia.

Ông Nguyễn Văn Trung, nông dân trồng chuối tại xã Bàu Hàm (H.Trảng Bom) cho biết, vườn chuối của ông đã đến kỳ thu hoạch nhưng ông vẫn neo lại vì hiện giá chuối thấp hơn nhiều so với 1 tháng trước. Theo ông Trung: “Năm nay, chi phí đầu tư đội lên nhiều so với trước do giá phân thuốc, công lao động đều tăng cao. Với mức giá này, trừ chi phí đầu tư và tiền thuê đất, tôi hầu như không còn lợi nhuận nên muốn chờ thêm với kỳ vọng giá chuối sẽ tăng thêm sau khi thị trường xuất khẩu khởi động trở lại”.

Xuất khẩu nhiều rủi ro

Trái ngược với kỳ vọng của người trồng chuối, thương lái, doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này lại lo lắng một mùa xuất khẩu nhiều khó khăn.

Ông Vy Đức Hiền, Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng và tiêu thụ chuối xuất khẩu Tân Thành (xã Thanh Bình, H.Trảng Bom) lo lắng, nhiều nông sản, trong đó có trái chuối, hiện chủ yếu vẫn xuất khẩu đi thị trường Trung Quốc. Vụ xuất khẩu năm nay rất khó khăn do Trung Quốc đang đóng nhiều cửa khẩu, trong khi xuất khẩu theo đường chính ngạch chi phí vận chuyển tăng quá cao. Đây cũng là nguyên do khiến hoạt động xuất khẩu kém sôi động hơn mọi năm. “Vụ xuất khẩu năm nay, đơn vị hoàn toàn bị động, xuất được đơn hàng nào biết đơn hàng đó chứ rất khó dự đoán thời gian tới sẽ ra sao” - ông Hiền nói.

Cùng nỗi lo, Giám đốc HTX Thanh Bình (xã Thanh Bình, H.Trảng Bom) Lý Minh Hùng chia sẻ, trong tháng 2 này, HTX chỉ xuất khẩu được 10 container hàng sang thị trường Trung Quốc và các nước khác vì chi phí vận chuyển theo đường biển tăng quá cao. Hiện giá vận chuyển 1kg chuối đang cao hơn giá chuối nông dân bán tại vườn mà không phải lúc nào đặt container cũng có. Xuất khẩu đi thị trường Trung Quốc đã khó thì các thị trường khác càng khó khăn hơn vì không gánh nổi chi phí vận chuyển.

Ông Hùng cảnh báo: “Hiện một số nông dân dù vườn chuối đã đến kỳ thu hoạch nhưng vẫn chưa muốn bán vì kỳ vọng giá chuối sẽ tăng cao hơn. Điều này gây ra rủi ro lớn vì thời gian tới, nhiều vùng chuối xuất khẩu sẽ rộ vụ thu hoạch, nguồn cung tăng nhanh trong khi xuất khẩu gặp khó, nguy cơ ùn ứ đầu ra là rất lớn”.

Theo phản ánh của nhiều nông dân trồng chuối, điều bất cập hiện nay là tuy có nhiều xưởng sơ chế, đóng gói chuối ngay tại vùng nguyên liệu nhưng nông dân vẫn phải qua quá nhiều khâu trung gian. Nông dân thường phải thông qua nhiều lớp “cò chuối” để bán chuối cho các đại lý lớn trực tiếp đóng hàng xuất khẩu. Nông dân trồng chuối rơi vào thế bất bình đẳng với thương lái thu mua vì việc đánh giá, phân loại chuối đều do “cò chuối” hoặc thương lái đưa ra vì chưa có tiêu chuẩn cụ thể để xác định.