Bão ngầm dưới đáy biển gây tan chảy nhanh các sông băng lớn ở Nam Cực
Các dòng nước xoáy lớn dưới đáy biển đã làm tan chảy 20% băng tại hai sông băng chính trong 9 tháng, cảnh báo về tác động của biến đổi khí hậu.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Geosciences vào tháng trước của các chuyên gia chỉ ra những cơn bão ngầm dưới đáy đại dương đang làm tan chảy mạnh mẽ các thềm băng của 2 sông băng lớn nhất ở Nam Cực là: sông băng Pine Island và sông băng Thwaites. Ảnh: Jeremy Harbeck/NASA.
Sông băng Thwaites - được mệnh danh là "Sông băng Ngày tận thế" - đang tan chảy nhanh hơn dự kiến. Sở dĩ sông băng Thwaites có biệt danh như vậy là vì tác động mà sự tan băng ở nơi đây sẽ ảnh hưởng lớn tới mực nước biển toàn cầu. Ảnh: Lauren Dauphin/NASA Earth Observatory/Reuters.
Nhóm nghiên cứu cho hay các dòng xoáy nước hỗn loạn dưới đáy biển, hay còn gọi là những cơn "bão ngầm", đang tích cực bào mòn phần chân đế của các thềm băng quan trọng nhất tại Nam Cực. Ảnh: Filip Stedt.
Trong vài thập kỷ qua, sông băng Pine Island và sông băng Thwaites đã trải qua quá trình tan chảy nhanh chóng do nước biển ấm lên, đặc biệt là tại điểm chúng nổi lên từ đáy biển và tạo thành các thềm băng. Ảnh: MSN.
Nhóm nghiên cứu lần đầu tiên phân tích một cách có hệ thống cách đại dương làm tan chảy các thềm băng chỉ trong vài giờ và vài ngày, thay vì theo mùa hoặc nhiều năm. Ảnh: NASA/James Yungel / Anna Wåhlin/NASA/James Yungel / Anna Wåhlin.
Yoshihiro Nakayama, tác giả nghiên cứu từ Đại học Dartmouth, mô tả những cơn bão ngầm này thực chất là các dòng nước xoáy tròn di chuyển tốc độ cao với đường kính lên tới gần 10 km. Để dễ hình dung, chuyên gia Mattia Poinelli tại NASA đã ví von những cơn bão ngầm giống như những vòng xoáy nhỏ xuất hiện khi ta dùng thìa khuấy mạnh vào cốc cà phê, nhưng ở quy mô khổng lồ giữa đại dương. Ảnh: NASA/Handout/Reuters.
Cơ chế hoạt động của hiện tượng này được đánh giá là cực kỳ nguy hiểm. Các cơn bão xoáy hình thành khi dòng nước nóng và lạnh va chạm nhau, sau đó lao nhanh vào bên dưới các thềm băng. Tại đây, chúng hoạt động như một máy khuấy khổng lồ, sục nước ấm từ dưới đáy sâu lên và tấn công trực diện vào các điểm yếu nhất ở chân băng. Ảnh: Mirror.co.uk.
Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu cho thấy chỉ riêng các cơn bão ngầm này đã gây ra tới 20% lượng băng tan tại 2 sông băng lớn nhất Nam Cực chỉ trong 9 tháng. Ảnh: CBS News.
Điều khiến các nhà nghiên cứu lo ngại hơn là một vòng lặp phản hồi nguy hiểm. Khi các cơn bão làm tan băng, chúng tạo ra lượng nước ngọt lạnh hòa vào biển. Dòng nước này tiếp tục trộn lẫn với nước mặn ấm hơn bên dưới, tạo ra sự hỗn loạn lớn hơn, từ đó sinh ra thêm nhiều cơn bão ngầm mới và càng đẩy nhanh tốc độ tan chảy của băng. Ảnh: David Vaughan.
Chuyên gia Lia Siegelman từ Viện Hải dương học Scripps cảnh báo trong bối cảnh khí hậu toàn cầu đang ấm lên, những cơn bão ngầm sẽ ngày càng gia tăng về cường độ và sức tàn phá. Theo đó, những thành phố ven biển trên Trái đất sẽ có thể đối diện với nguy cơ bị đại dương nhấn chìm. Ảnh: NASA / Jim Yungel.
