Bán thuốc nằm trong danh mục kê đơn, nhà thuốc FPT Long Châu tại Hải Phòng có “phớt lờ” quy định của Bộ Y tế?

Thực trạng này đang xảy ra ở Nhà thuốc FPT Long Châu trên địa bàn TP Hải Phòng, bất chấp quy định của Bộ Y tế và khuyến cáo phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sỹ, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người bệnh.

Hệ thống Nhà thuốc FPT Long Châu là một thương hiệu quen thuộc, có mặt tại hơn 50 tỉnh, thành (cuối năm 2021) trên cả nước. Được biết, hệ thống nhà thuốc này thuộc Công ty cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu. FPT Long Châu là một trong hai hệ thống bán lẻ của Công ty cổ phần bán lẻ kỹ thuật số FPT (FPT Retail).

Ttưởng rằng Nhà thuốc FPT Long Châu sẽ là một cơ sơ kinh doanh uy tín, đáng tin cậy với người tiêu dùng, thế nhưng, sự thật là nhà thuốc này lại có dấu hiệu hoạt động không tuân thủ quy định pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người bệnh.

“Đúng liều – đúng thuốc – đúng cách – đúng giá” nhưng chưa đúng quy định Bộ Y tế

Giá trị cốt lõi nhà thuốc FPT Long Châu lấy “chất lượng tốt – uy tín hàng đầu, khách hàng là trọng tâm”, nhưng nhà thuốc FPT Long Châu có đang đánh đổi sức khỏe khách hàng, người tiêu dùng lấy lợi nhuận.

Theo thông tư số 07/2017/TT-BYT, ngày 30/05/2017 quy định rõ hai danh mục thuốc được bán tại các nhà thuốc đó là thuốc bán phải có đơn thuốc của bác sỹ - gọi là thuốc kê đơn vàc thuốc bán không cần đơn thuốc - gọi là thuốc không kê đơn. Quy định là vậy, nhưng trên thực tế, nhiều loại thuốc nằm trong danh mục bắt buộc phải kê đơn vẫn đang được mua, bán một cách công khai, dễ dàng, không cần bất kỳ đơn thuốc nào.

Người dân muốn mua thuốc nhanh chóng, không muốn phiền hà, mất thời gian đi khám bệnh để được bác sỹ kê đơn, người bán thì vì lợi nhuận nên bỏ qua mọi quy định. Điều này dẫn đến việc mua bán thuốc không theo đơn diễn ra khá phổ biến trên nhiều địa bàn tỉnh, thành phố tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người bệnh.

Phản ánh của người tiêu dùng đến Thương hiệu & Công luận, thời gian qua, hệ thống Nhà thuốc mang thương hiệu Long Châu trên nhiều tỉnh thành, cụ thể là TP. Hải Phòng đang tự ý bán các loại thuốc “đặc trị”, “thuốc kê đơn” trong khi không có đơn thuốc của bác sỹ hay bệnh viện, tiềm ẩn nguy cơ làm ảnh hưởng tới sức khoẻ của người sử dụng.

Để có câu trả lời cho người tiêu dùng/người bệnh/bạn đọc, ngày 09/04/2022, PV Thương hiệu & Công luận đã "mục sở thị" và trực tiếp mua thuốc tại Nhà thuốc FPT Long Châu trên địa bàn TP. Hải Phòng, và đúng như những gì người tiêu dùng phản ánh.

Mua thuốc dễ như… mua rau

Trong vai người đang có nhu cầu mua thuốc dành cho người bị bệnh Gout – Gút, PV Thương hiệu & Công luận đến Nhà thuốc FPT Long Châu số 498 Thiên Lôi, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng để được tư vấn mua thuốc. Khi phóng viên hỏi mua Thuốc Colchicin 1mg - một loại thuốc nằm trong danh mục kê đơn theo quy định. Nhân viên bán thuốc lập tức mang ra mà người mua không phải trình đơn thuốc, dù trên vỏ hộp thuốc này cũng ghi rất rõ dòng chữ “thuốc bán theo đơn”.

Dược sĩ Dương Thanh Hải của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, phân tích về thuốc Colchicin 1 mg: "Thuốc Colchicin là loại thuốc có nguồn gốc thực vật, được sử dụng để điều trị bệnh Gout và một số bệnh lý viêm trên cơ thể người. Colchicin có khả năng ức chế sự di chuyển và hóa ứng động, cũng như sự bám dính và thực bào của bạch cầu trung tính tại ổ viêm để làm giảm phản ứng viêm với tinh thể urat và đem đến hiệu quả điều trị bệnh".

Tuy nhiên, nếu không được sử dụng đúng cách thì Colchicin lại là loại thuốc có nguy cơ cao gây độc tính nghiêm trọng và có thể gây tử vong cho người bệnh nếu sử dụng không đúng cách. Ngộ độc Colchicin có thể sánh ngang với ngộ độc asen, chính vì thế nếu dùng quá liều (0,5mg/kg) có thể gây tử vong.

Tác dụng phụ có thể gặp của thuốc Colchicin chính là làm tổn hại đến tủy xương, người bệnh gout điều trị bằng thuốc Colchicin liều cao có thể bị thiếu máu, rụng tóc vì tủy xương bị tổn hại. Ngoài ra, người bệnh có thể bị khó tiêu, sốt nhẹ, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chảy máu dạ dày - ruột, viêm thần kinh ngoại biên, nổi ban, tổn thương gan, thận.

Tiếp tục, PV có mặt Nhà thuốc FPT Long Châu số 147 Nguyễn Đức Cảnh, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng để mua Thuốc Rulid 150mg - thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng. Nhân viên tại đây ngay lập tức lấy hộp Thuốc Rulid 150mg bán cho PV và thu tiền, mà không cần hỏi về đơn thuốc của bác sỹ cũng như tình trạng của bệnh nhân thế nào. Theo quan sát, trên vỏ của hộp thuốc này cũng ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn”.

Tương tự, tại Nhà thuốc FPT Long Châu số 173 Cát Cụt và số 313 Hai Bà Trưng thuộc quận Lê Chân, TP. Hải Phòng cũng xảy ra tình trạng tự ý bán các loại thuốc “thuốc kê đơn”, mà không cần trình đơn thuốc của bác sỹ cho nhân viên bán thuốc. Khi PV hỏi mua 2 loại thuốc Novofungin 250 mg và Flagyl 250 mg, thì nhân viên bán hàng tại đây lập tức bán cho PV và thu tiền, mà không cần hỏi người mua có đơn theo chỉ định của bác sỹ hay không. Đáng nói, trên bao bì của 02 loại thuốc này đều ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” (phải có đơn chỉ định từ bác sỹ, thì các cửa hàng thuốc mới được phép bán cho người mua - PV).

Tìm hiểu được biết, Thuốc Flagyl 250 mg thuộc nhóm kháng khuẩn và kháng ký sinh trùng. Thuốc được dùng trong các trường hợp nhiễm vi khuẩn và các loại ký sinh trùng nhạy cảm với nhóm nitro 5-imidazol. Với mỗi trường hợp cụ thể thì việc dùng thuốc lại khác nhau. Do vậy, nếu dùng thuốc không đúng về công dụng, liều dùng, những lưu ý khi dùng thuốc Flagyl 250mg sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người sử dụng.

Được biết, đây đều là những loại thuốc có dược động học cao, nếu sử dụng không có hướng dẫn của bác sĩ, sẽ rất dễ gây ra các phản ứng phụ khó lường, nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng người sử dụng.

Có thể thấy, các loại thuốc có in khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” là thuốc cần phải được bác sỹ kiểm soát liều lượng, thời gian và cách thức sử dụng, bởi dược tính mạnh. Nếu sử dụng không đúng chỉ định, thuốc có thể tác gây tác dụng phụ, ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV Thương hiệu & Công luận, không chỉ 1-2 cơ sở của Nhà thuốc FPT Long Châu tại TP. Hải Phòng xảy ra tình trạng tự ý bán các loại thuốc “thuốc kê đơn”, mà hầu như các quầy thuốc của nhà thuốc này xảy ra tình trạng như vậy? Việc các cửa hàng thuốc mang thương hiệu FPT Long Châu tại TP. Hải Phòng bán các loại thuốc có khuyến cáo “bán theo đơn” và thu tiền, mà không cần tới đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ, có thể sẽ ảnh hưởng nghiệm trọng tới sức khỏe, tính mạng của người sử dụng, nếu như thuốc không được sử dụng đúng liều lượng, thời gian và cách thức sử dụng.

Trước vấn đề nêu trên, dư luận đặt ra câu hỏi: Vì sao biết rõ thuốc có ghi khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” bắt buộc phải có đơn chỉ định của bác sỹ mới được phép bán và sử dụng, nhưng Nhà thuốc FPT Long Châu vẫn vô tư bán cho người mua? Giả sử, nếu người bệnh mua về sử dụng mà xảy ra biến chứng, ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng, thì ai sẽ chịu trách nhiệm?

Và có hay không việc Nhà thuốc FPT Long Châu đang coi thường tính mạng người bệnh, bỏ ngoài tai những quy định của pháp luật khi bán công khai các loại thuốc trên mà không cần tới đơn chỉ định của bác sỹ?

Thuốc được dùng để chữa bệnh, tác động trực tiếp tới sức khỏe của người bệnh. Thuốc kê đơn là loại cần phẩn được bác sĩ kiểm soát liều lượng, cách thức dùng bởi dược tính mạnh. Chính bởi vậy khách hàng, người tiêu dùng quan ngại hành vi bán thuốc kê đơn không cần đơn như của nhân viên Nhà thuốc FPT Long Châu đang trở thành mới đe dọa với tính mạng của người bệnh.

Thương hiệu & Công luận sẽ tiếp tục thông tin đến độc giả về việc Nhà thuốc FPT Long Châu tự ý bán các loại thuốc “đặc trị” – thuộc danh mục thuốc kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế, khi không có đơn thuốc của bác sỹ hay bệnh viện.

Trước tình trạng mua bán thuốc không theo đơn của bác sĩ, ngày 07/09/2017, Bộ Y tế đã phê duyệt và ban hành đề án: “Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn” với mục tiêu chính là “Nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và nâng cao trách nhiệm của cán bộ y tế đặc biệt là người kê đơn thuốc và bán lẻ thuốc trong việc thực hiện quy định của pháp luật về kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn, trọng tâm là kháng sinh qua đó góp phần giảm tình trạng kháng kháng sinh, lạm dụng thuốc, sử dụng thuốc không hợp lý” và mục tiêu cụ thể là “Đến năm 2020, đạt 100% bán thuốc kháng sinh phải có đơn thuốc tại quầy thuốc, nhà thuốc”. 

Bên cạnh đó, kể từ ngày 15/11/2020, Nghị định số 117/2020/NĐ-CP có hiệu lực, thay thế hoàn toàn Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế với khung xử phạt tăng rất nhiều. 

Tại điểm đ, khoản 3, Điều 59 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi “bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc”. Đồng thời áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tại điểm đ, khoản 8 của Điều này: “Đình chỉ hoạt động của cơ sở trong thời hạn từ 06 tháng đến 09 tháng đối với hành vi quy định tại các điểm đ khoản 3 Điều này”. 

Điều 315 "Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác", Bộ luật Hình sự 2015:

1. Người nào vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 259 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: 

a) Làm chết người; 

b) Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; 

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm: 

a) Làm chết 02 người; 

b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%; 

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Làm chết 03 người trở lên; 

b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; 

Nhà thuốc FPT Long Châu không biết những quy định trên hay cố tình phớt lờ, bán thuốc kê đơn không cần đơn thuốc?