3 lý do có thể giúp sầu riêng Việt Nam vượt Thái Lan ở Trung Quốc

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho biết: Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới. Việc chúng ta đưa được sản phẩm sầu riêng tươi vào thị trường này từ giữa tháng 9 vừa qua sẽ mở ra cơ hội lớn cho sầu riêng Việt Nam trở thành ngành nông nghiệp tỉ USD.

Thứ nhất, đặc điểm nổi bật mà các “đối thủ” e ngại nhưng thị trường tiêu thụ rất thích là sầu riêng của Việt Nam gần như có quanh năm. Theo vùng địa lý, vụ mùa sầu riêng ở miền Tây từ tháng 3 - 5, nhưng bà con nông dân thường rải vụ nên bắt đầu từ tháng giêng đã có hàng. Bước sang tháng 6 - 7 đến chính vụ ở vùng miền Đông và nam Tây nguyên. Tháng 8 - 9 đến vùng sầu riêng Đắk Lắk. Vào tháng 10 - 11 lại đến Gia Lai. Đó là lý do mà giá sầu riêng lúc thấp nhất thị trường cũng 50.000 - 60.000 đồng/kg, không chín rộ cùng lúc nên không bị dội chợ như thanh long. Thái Lan có mùa vụ rõ và thời gian ngắn chứ không kéo dài như Việt Nam.

Thứ 2 là vị trí địa lý. Việt Nam chỉ mất từ 1,5 - 2 ngày là có thể đưa hàng đến chợ ở Trung Quốc. Đây là lợi thế mà Thái Lan và Malaysia không có được. Thời gian vận chuyển ít, chi phí thấp giúp sầu riêng Việt Nam cạnh tranh tốt hơn với sản phẩm các nước. Trong một vài năm tới khi có nhiều mã số vùng trồng và đóng gói được cấp phép có thể tạo thành một “làn sóng” trên thị trường Trung Quốc.

Thứ 3 là tập quán thu hái và tiêu dùng. Người Thái có thói quen ăn sầu riêng “cứng” - vừa chín tới. Trong khi người Việt và Trung Quốc lại có cùng sở thích ăn sầu riêng chín mềm. Sự khác biệt này cũng là lợi thế của Việt Nam. Tuy Thái Lan cũng đã có những kế hoạch thay đổi thói quen thu hái để phục vụ xuất khẩu nhưng họ cũng cần thêm thời gian và kinh nghiệm.

Ông Nguyên nhận định: Chuyện vượt qua Thái Lan ở thị trường Trung Quốc của trái sầu riêng là điều hoàn toàn có khả năng. Tuy nhiên yêu cầu là từ nhà vườn đến doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm các quy định của thị trường. Nỗ lực phát triển diện tích vùng trồng và cơ sở đóng gói được cấp mã số. Ngược lại, Thái Lan cũng không ở yên để Việt Nam vượt qua. Bằng chứng là họ đang tạo ra nhiều giống mới chất lượng cao và đi vào chế biến. Vừa rồi đến Thái Lan, ông thấy họ có sản phẩm sầu riêng đóng hộp ăn liền giống như các hộp sữa chua của chúng ta, rất tiện dụng và giá cả hợp lý. Đây là những điều mà Việt Nam cũng phải nghiên cứu phát triển.

Theo Hiệp hội rau quả Việt Nam, ước tính tháng 9 xuất khẩu rau quả đạt 204 triệu USD, giảm 26% so với tháng trước và giảm 12% so với cùng kỳ năm 2021. Tổng giá trị xuất khẩu 9 tháng đạt gần 2,4 tỉ USD, giảm 13% so với cùng kỳ năm 2021. Xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Trung Quốc giảm mạnh. Trong 8 tháng qua chỉ đạt 967 triệu USD, giảm đến 32% so với cùng kỳ năm trước; thị phần của Trung Quốc giảm từ 57% xuống còn 44%.