3 cầu kết nối Đồng Nai - TPHCM: Bứt phá vùng kinh tế trọng điểm

Khơi thông huyết mạch giao thông

Trong những địa phương vừa sáp nhập vào TPHCM, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) có đặc thù riêng là các phương tiện đường bộ muốn tới trung tâm TPHCM phải đi qua địa bàn tỉnh khác là Đồng Nai. Vì thế, việc kết nối giao thông với khu vực trung tâm TPHCM là nhu cầu cấp bách của cả hai địa phương này.

Ðiểm nghẽn về hạ tầng

Nghe tin TPHCM và Đồng Nai đang phối hợp thực hiện hàng loạt dự án xây cầu vượt sông Đồng Nai, Soài Rạp nối với TPHCM, ông Nguyễn Văn Út (82 tuổi, ngụ phường Phú Mỹ, TPHCM) vui lắm. Ông chia sẻ, từ ngày trở thành công dân TPHCM, nhiều lần ông muốn về trung tâm TPHCM tham dự các lễ hội nhưng phải hủy kế hoạch vì “gần nhà, xa ngõ”, đi lại khó khăn.

“Quốc lộ 51 ban đầu rất hẹp, đến năm 2010 mới được mở rộng lên 22m nhưng thường xuyên kẹt xe, nhất là vào các dịp cuối tuần vì là con đường duy nhất. Một số tuyến khác như đi phà Cát Lái hay đi từ Ngã ba Tân Phong cũng phải lệ thuộc Quốc lộ 51. Năm 2014, cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây khánh thành, đưa vào sử dụng tuy giúp Quốc lộ 51 giảm áp lực xe ở đoạn Biên Hoà - Long Thành nhưng dù đi cách nào, người dân cũng phải lệ thuộc vào Quốc lộ 51 nếu muốn đến trung tâm TPHCM. Đó là chưa nói cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây nhiều năm qua đã quá tải, chỉ cần sự cố nhỏ cũng có thể dẫn tới kẹt xe kéo dài”.

Nhiều tài xế xe khách tuyến TPHCM - Vũng Tàu cho biết có những ngày kẹt xe, hành trình kéo dài từ 2 giờ lên tới 5 giờ. Để không làm ảnh hưởng tới các kế hoạch của khách, nhiều tài xế đã phải đi sớm vài tiếng.

Có thể nói Đồng Nai là cửa ngõ để TPHCM kết nối với các địa phương vừa sáp nhập và cả các tỉnh, thành miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên. Thời gian qua, giữa hai địa phương đã có những công trình cầu Đồng Nai mới, cầu Phước Khánh, các cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, Dầu Giây - Phan Thiết… không chỉ giúp rút ngắn thời gian di chuyển, giảm ùn tắc giao thông mà còn mở ra cơ hội phát triển các khu công nghiệp, thương mại dịch vụ, bất động sản vùng ven đô…

Tuy nhiên, thời gian qua, sự phối hợp trong đầu tư, khai thác hạ tầng giữa hai địa phương còn nhiều điểm nghẽn dẫn đến nhiều công trình, dự án hạ tầng giao thông mang tính chất kết nối vùng như cầu Cát Lái, đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Long Thành… chậm tiến độ, gây lãng phí nguồn lực phục vụ cho phát triển của mỗi địa phương.

Theo dự báo của các chuyên gia giao thông, nếu các dự án giao thông kết nối không kịp hoàn thành thì khi sân bay Long Thành được đưa vào hoạt động, tình trạng kẹt xe sẽ còn nghiêm trọng hơn. Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành khiến nhu cầu kết nối giữa Đồng Nai và TPHCM trở nên cấp bách. Khi sân bay đi vào hoạt động vào năm 2026, lượng hàng hóa, hành khách, các dịch vụ sẽ tăng mạnh, đòi hỏi một mạng lưới giao thông liên vùng hoàn chỉnh: từ đường cao tốc, đường vành đai đến đường sắt đô thị. Việc phối hợp trong quy hoạch, phát triển hệ thống hạ tầng giao thông rất cần được hai địa phương thực hiện trên tinh thần hợp tác, đồng hành và chia sẻ lợi ích, mang ý nghĩa chiến lược.

Cùng tháo gỡ

Nhận thức được tầm quan trọng của việc kết nối hạ tầng giao thông, gần đây hai địa phương đã có nhiều cuộc làm việc trực tiếp để bàn về hợp tác hạ tầng, logistics, phát triển vùng đô thị ven sông Đồng Nai, kết nối với Sân bay Long Thành để tạo lập không gian phát triển liên kết, hiện đại và thịnh vượng không chỉ 2 giữa địa phương mà cả vùng Đông Nam Bộ, trở thành đầu tàu tăng trưởng của cả nước.

Mới nhất là hội nghị giữa Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai vào ngày 21/10, mở ra các giải pháp về kết nối hạ tầng giao thông giữa 2 địa phương. Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn cho rằng: Nếu kết nối giao thông không đồng bộ thì sẽ đánh mất cơ hội; nếu chậm trễ thì sẽ tụt lại phía sau. Đồng Nai mong muốn bàn bạc với TPHCM có lộ trình rõ ràng để đồng bộ hạ tầng giao thông giữa 2 địa phương và bổ sung tuyến kết nối đặc thù mang tầm nhìn dài hạn để cùng phát triển.

Tại hội nghị, Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh: Sau sáp nhập, cả hai địa phương đều có quy mô lớn hơn, có tiềm năng, lợi thế lớn hơn nên cũng đồng nghĩa với trách nhiệm nặng nề hơn, do đó có nhiều điều để chia sẻ, để hợp tác vì sự phát triển chung của cả 2 địa phương.

Bí thư Thành ủy TPHCM cho rằng: Trước hết, hai địa phương phải là những người bạn thân thiết, người nhà thực sự của nhau, khi đó mới trở thành những đối tác chiến lược. Vì vậy, TPHCM và Đồng Nai cần chia sẻ kế hoạch cụ thể cần phải làm gì, đặc biệt là những vướng mắc lớn và có định hướng để tháo gỡ. Trong đó có công tác giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án giao thông, nhất là giá đền bù giữa hai địa phương có sự chênh lệch như thế nào để định hướng giải quyết.

Mới đây, HĐND tỉnh Đồng Nai đã thông qua Nghị quyết về việc thống nhất cơ quan có thẩm quyền thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư đi qua địa bàn hành chính cấp tỉnh giữa tỉnh Đồng Nai và TPHCM trong việc triển khai xây dựng 3 dự án cầu lớn gồm: Cát Lái, Long Hưng (Đồng Nai 2) và Phú Mỹ 2. Tương tự, Chủ tịch UBND TPHCM cũng đã có kết luận về công tác quy hoạch, đầu tư giao thông kết nối với tỉnh Đồng Nai.

Theo đó, UBND 2 địa phương thống nhất phân chia các dự án này thành các dự án độc lập để triển khai đầu tư xây dựng. Cụ thể, đối với cầu Cát Lái, thống nhất phân thành 2 dự án độc lập. Trong đó, UBND tỉnh Đồng Nai là cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện dự án, gồm phần cầu chính và phần đường dẫn phía tỉnh Đồng Nai (bao gồm công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh Đồng Nai). UBND TPHCM triển khai thực hiện dự án Mở rộng đường Nguyễn Thị Định, từ nút giao thông Mỹ Thủy đến sông Đồng Nai (bao gồm công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh).

Cầu Phú Mỹ 2 phân thành 2 dự án độc lập. Trong đó, UBND TPHCM là cơ quan có thẩm quyền thực hiện dự án gồm phần cầu chính và phần đường dẫn phía TPHCM. UBND tỉnh Đồng Nai triển khai thực hiện dự án Đường nối từ đường Nguyễn Ái Quốc đến cầu Phú Mỹ 2.

Dự án cầu Long Hưng (Đồng Nai 2) phân thành 2 dự án độc lập. Trong đó, UBND tỉnh Đồng Nai là cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện dự án, chịu trách nhiệm xây phần cầu chính và phần đường dẫn phía tỉnh Đồng Nai. UBND TPHCM triển khai thực hiện dự án Đường nối từ nút giao Gò Công đến cầu Long Hưng.

Nhằm đảm bảo tính liên kết vùng, đặc biệt là trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, UBND tỉnh Đồng Nai và UBND TPHCM thống nhất thành lập Tổ Công tác kết nối vùng giữa tỉnh Đồng Nai và TPHCM. Tổ công tác có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch triển khai các dự án kết nối trong giai đoạn 2025-2030, xác định nhiệm vụ cụ thể từng năm, từng quý, xây dựng sơ đồ gantt, sắp xếp thứ tự ưu tiên thực hiện của các dự án. Đặc biệt, cần áp dụng công nghệ thông minh, số hóa dữ liệu trong công tác quản lý, giám sát để Ban Thường vụ 2 địa phương kịp thời theo dõi, chỉ đạo.

Hai địa phương ưu tiên nguồn lực ngân sách để triển khai thực hiện các dự án kết nối vùng, bên cạnh đó, cần xem xét thêm các nguồn vốn ngoài ngân sách để thực hiện với các hình thức đầu tư đa dạng theo quy định. Các dự án liên kết giao thông kết nối phải được đặt trong tổng thể kết nối với sân bay Long Thành và Sân bay Tân Sơn Nhất, hệ thống cảng biển, mạng lưới logistics và các khu đô thị, khu công nghiệp. Lãnh đạo hai địa phương thống nhất định kỳ 6 tháng họp một lần để kiểm điểm, đánh giá kết quả thực hiện và định hướng chỉ đạo những nội dung sắp tới.